Λίγες ημέρες νωρίτερα, το Ανόι συμμετείχε μαζί με τους ιθύνοντες της ευρύτερης περιοχής σε συζητήσεις για ένα σχέδιο κοινής συνθήκης, που αποσκοπεί σε μεγαλύτερη περιφερειακή ολοκλήρωση. Και από τον περασμένο Νοέμβριο το Βιετνάμ εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
Η πόλη Χο Τσι Μινχ, η πρώην Σαϊγκόν, που όπως ήταν λογικό προήχθη σε κινητήρια δύναμη της οικονομίας, πρόκειται να διπλασιάσει το δίκτυο των υπεραστικών της αυτοκινητόδρομων, να διανοίξει υπόγεια σήραγγα στο διάσημο ποτάμι της ενώ σχεδιάζει τις πρώτες γραμμές μετρό και ένα νέο αεροδρόμιο στο Λονγκ Θανχ, πάνω στη διαδρομή που οδηγεί στη λουτρόπολη Βουνγκ Τάου, την πρώην Καπ-Σεν Ζακ.
Σφύζοντας από κόσμο και χρώματα, το Ανόι περιβάλλεται επίσης από κάπου εκατό πόλεις-δορυφόρους. Επιπλέον, μετά τα εγκαίνια, το Δεκέμβριο, μιας γέφυρας στον ποταμό Μεκόνγκ, στο ύψος του Σαβανακέτ (Λάος), το λιμάνι του Ντα Νανγκ, που φωλιάζει σε έναν θεσπέσιο όρμο του κεντρικού Βιετνάμ, ετοιμάζεται να αναλάβει το φυσικό του ρόλο ως συγκοινωνιακός κόμβος ανάμεσα στο Λάος και τη βορειοανατολική Ταϊλάνδη, αντικαθιστώντας έτσι τις συνωστισμένες παραποτάμιες εγκαταστάσεις της Μπανγκόκ.
Η χώρα των ευκαιριών
Μετά την αλλαγή του αιώνα η οικονομία του Βιετνάμ είναι η πιο δυναμική της νοτιοανατολικής Ασίας, με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 7% έως το 2004 και έκτοτε 8% (1). Το Βιετνάμ είναι ο δεύτερος παγκόσμιος εξαγωγέας ρυζιού μετά την Ταϊλάνδη και διεκδικεί από τους Βραζιλιάνους τα πρωτεία στον καφέ.
Το 2006 η ροή ξένων επενδύσεων αυξήθηκε κατά 50% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και ξεπέρασε τα 7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα με έρευνα που έγινε το Νοέμβριο από το Asia Business Council (Επιχειρηματικό Συμβούλιο της Ασίας), το Βιετνάμ κατέχει την τρίτη θέση (38%) στα επενδυτικά προγράμματα των πολυεθνικών, πίσω από την Κίνα (85%) και την Ινδία (51%), αλλά μπροστά από τις ΗΠΑ (36%). (2)
Δεξαμενή κεφαλαίων και εγκεφάλων και καλοδεχούμενη από τις αρχές, η βιετναμική διασπορά, τα παιδιά των boat people της δεκαετίας του ’70, έχει πάρει τη σκυτάλη στο εξωτερικό και συμβάλλει όλο και περισσότερο στην οικονομική ανάπτυξη (περισσότερα από 3 δισ. ευρώ πέρυσι).
Και οι χορηγοί ενισχύουν αυτή την τάση: 3,42 δισεκατομμύρια ευρώ εγκρίθηκαν για το 2007, δηλαδή κατά 20% περισσότερα από το προηγούμενο έτος. Η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης είναι πρώτη ανάμεσα στους χορηγούς (με περισσότερα από 900 εκατομμύρια ευρώ), ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση (730 εκατομμύρια ευρώ) και έπονται η Ιαπωνία και η Παγκόσμια Τράπεζα (684 εκατομμύρια ευρώ η καθεμία).
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 το Βιετνάμ είχε αρχίσει να γίνεται ελκυστικό. Ωστόσο, το άνοιγμα της χώρας στις ξένες επενδύσεις και στον τουρισμό ήταν ακόμη πολύ πρόσφατο και ο κομμουνιστικός μηχανισμός πολύ επιφυλακτικός απέναντι στους ξένους, έτσι ώστε το ενδιαφέρον καταλάγιασε γρήγορα. Ηταν ακόμη πολύ νωρίς.
Το Ανόι απέσυρε τα στρατεύματά του από την Καμπότζη το 1989. Στα σύνορα με την Κίνα οι ανταλλαγές πυροβολισμών σταμάτησαν την επόμενη χρονιά. Οι τελευταίοι κρατούμενοι του πρώην καθεστώτος της Σαϊγκόν, που ηττήθηκε το 1975, αφέθηκαν ελεύθεροι το 1990. Σε μια χώρα που βρισκόταν σε πόλεμο επί μισό αιώνα, η ειρήνη ήταν κάτι σχεδόν άγνωστο.
Αν και η ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κίνα είχε εδραιωθεί αρκετά ώστε να γίνει δυνατή η υπογραφή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας για την Καμπότζη, τον Οκτώβριο του 1991 στο Παρίσι, οι σχέσεις παρέμειναν σε εμβρυακό στάδιο.
Μην μπορώντας να χωνέψει κοροϊδίες δύο δεκαετιών, το Πεκίνο επεδίωκε να επιβάλει όρους. Από την πλευρά του το Κομμουνιστικό Κόμμα του Βιετνάμ (ΚΚΒ) βίωνε τον αντίκτυπο τριών σοκ: της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου και της διάλυσης της Σοβιετικής Ενωσης, της άρσης του αμερικανικού οικονομικού εμπάργκο (που δεν θα συντελείτο παρά το 1994), της απαρχής της περιφερειακής ένταξης του Βιετνάμ, που θα πραγματοποιείτο την επόμενη χρονιά, με την αποδοχή του στους κόλπους της άλλοτε εχθρού του, της Ενωσης των Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (Anase), και της αποκατάστασης των διπλωματικών σχέσεων με την Ουάσιγκτον.
Ο Μπιλ Γκέιτς στο Ανόι
Αλλά το άσχημο ξεκίνημα της δεκαετίας του 1990 ανήκει πλέον στο παρελθόν. Στις αρχές του 2006 ο όμιλος Intel ήρθε να προστεθεί στον πρώτο πυρήνα των ειδικευμένων στις τεχνολογίες της πληροφορικής επιχειρήσεων, ανακοινώνοντας μια επένδυση ύψους μεγαλύτερου των 200 εκατομμυρίων ευρώ σε μια μονάδα μικροαγωγών. Από το Νοέμβριο ο αμερικανικός κολοσσός της πληροφορικής μεγέθυνε σημαντικά την επένδυσή του φτάνοντας κοντά στα 800 εκατομμύρια ευρώ, σε τεχνολογικό πάρκο κοντά στην πόλη Χο Τσι Μινχ.
Με τη δημιουργία 4.000 θέσεων εργασίας η επένδυση υπόσχεται να πολλαπλασιάσει την απασχόληση μέσα από τη ζήτηση που θα προκύψει από δεκάδες υπεργολάβους, προμηθευτές, ερευνητικούς οργανισμούς. Στη διάρκεια του εικοσιτετράωρου που βρέθηκε στο Ανόι, τον Απρίλιο, ο Μπιλ Γκέιτς ήταν περιζήτητος από τους φοιτητές. Και ενώ το ΚΚΒ διεξήγαγε το 10ο συνέδριό του, οι βιετναμέζοι ηγέτες συνάντησαν τον ιδρυτή της Microsoft, ο οποίος τους απηύθυνε την ακόλουθη έκκληση:
«Μην αρκείστε στην παραγωγή, εμπλακείτε στη δημιουργία λογισμικού και στην ανάθεση των υπηρεσιών (οutsourcing)».
Το 2005 ο τομέας έκανε ένα άλμα της τάξης του 40% και απασχολούσε 15.000 άτομα. Εκείνη την εποχή ο Βίνσεντ Κάπα της Synexer, εταιρείας που δημιουργήθηκε το 2001 και είναι από τους πρωτοπόρους της πληροφορικής στο Βιετνάμ, υπολόγιζε ήδη στη δημιουργία μιας «βιετναμικής Μπανγκαλόρης» (3).
Η πραγματικότητα ξεπερνά το όνειρο: το Βιετνάμ μέσα στα επόμενα χρόνια απειλεί να αντικαταστήσει τις Φιλιππίνες, την Ταϊλάνδη ή και την ίδια τη Μαλαισία, της οποίας το Multimedia Super Corridor, που εγκαινιάστηκε το 1996, γνωρίζει αρκετές δυσκολίες.
Κι άλλοι κολοσσοί -Nike, Canon, Alcatel, Fujitsu, Siemens- αρχίζουν και εγκαθίστανται ή προχωρούν σε ουσιαστική επέκταση των λειτουργιών τους. Παρά τη διαφθορά, την υστέρηση των υποδομών και των αδυναμιών των τραπεζικού συστήματος το Βιετνάμ στηρίζεται στα «πλεονεκτήματά» του: τις χαμηλές αμοιβές της εργασίας, την ταχεία εμπειρική εκπαίδευση των ανθρώπινων πόρων, μια αυταρχική γραφειοκρατία, που είναι ωστόσο ικανή να κινητοποιηθεί μόλις οριστεί σαφώς κάποια πολιτική.
Μια δυναμική ανάπτυξη μπορεί, παρ’ όλα αυτά, να ανακοπεί. «Οταν δέχεσαι τέτοια ροή ξένων κεφαλαίων πρέπει να αναλογιστείς πολύ καλά το είδος των επενδύσεων που πραγματικά επιθυμείς», εκτιμά ο Κονγκιάτ Οπασγουόνγκαρν, πρόεδρος του δ.σ. της Asia Plus Securities. «Οταν μια χώρα αναπτύσσεται ταχέως μπορεί κάλλιστα να γνωρίσει μια αναστροφή αυτή της πορείας Αναφορά στο «The Christian Science Monitor», Βοστώνη, 15 Δεκεμβρίου 2006» προσθέτει, μνημονεύοντας τις δυσκολίες που συναντά σήμερα η Ταϊλάνδη.
Παρά την προφανή άνθηση που παρουσιάζει εδώ και κάποια χρόνια, το Βιετνάμ έγινε μια από τις περιζήτητες αναδυόμενες οικονομίες μόνο το Νοέμβριο του 2006.
Στις 7 Νοεμβρίου η χώρα έγινε δεκτή στους κόλπους του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Στις 17 και 18 Νοεμβρίου οργάνωσε με επιτυχία μια σύνοδο κορυφής Ασίας-Ειρηνικού, παρουσία όλων των πρωταγωνιστών της περιοχής και εκατοντάδων δημοσιογράφων που τους συνόδευαν. Τέλος, το αμερικανικό Κογκρέσο ενέκρινε, με μικρή καθυστέρηση, το θεσμικό πλαίσιο που καθιερώνει «ομαλές και μόνιμες εμπορικές σχέσεις» ανάμεσα στις δύο χώρες. Ετοιμες από καιρό, οι αμερικανικές επιχειρήσεις επωφελήθηκαν από την επίσκεψη του προέδρου Τζορτζ Μπους στο Βιετνάμ για να αποσπάσουν συμβόλαια αξίας μεγαλύτερης του 1,5 δισ. ευρώ, κυρίως στην κατασκευή εργοστασίων ηλεκτρισμού για την τροφοδότηση της πόλης Χο Τσι Μινχ και των περιχώρων της, που είναι ο βασικός πόλος της ανάπτυξης της χώρας.
Ένα είναι το κόμμα
Το καθεστώς όλο και λιγότερο ανήκει στους παλιούς μαχητές, των οποίων η νομιμότητα απέρρεε από τις στρατιωτικές νίκες του παρελθόντος. Το ΚΚΒ, που διατηρεί το μονοπώλιο της πολιτικής εξουσίας, δέχτηκε στις γραμμές του, μετά το 10ο συνέδριό του, καπιταλιστές πλάι σε εργάτες, αγρότες και διανοούμενους.
Αλλά, ενώ ο τρόπος διακυβέρνησης εκσυγχρονίζεται ταχέως, το ΚΚΒ πρέπει να διευθετήσει σοβαρά προβλήματα, αρχής γενομένης από την αύξηση της διαφθοράς στις ίδιες τις τάξεις του.
Στις αρχές του 2006 η υπεξαίρεση κονδυλίων από την PMU 18, μονάδα του υπουργείου Συγκοινωνιών, έγινε πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες και ανάγκασε την κομμουνιστική ηγεσία να επιβάλει κυρώσεις. Η υπόθεση προκάλεσε τέτοιο θόρυβο ώστε να οδηγήσει τον στρατηγό Νο Νγκουγιέν Γκιάπ, ζωντανό ίνδαλμα, να σπάσει τη σιωπή του. Σε ανοιχτό γράμμα του προς το κόμμα, ο νικητής του 1954 (στο Ντιέν Μπιέν Φου) και του 1975 (πτώση της Σαϊγκόν) εκτίμησε ότι «το κόμμα κατάντησε ασπίδα προστασίας διεφθαρμένων αξιωματούχων».
Μετά την απώλεια του Λε Ντουάν, που πέθανε το 1986 έπειτα από τριάντα χρόνια στην ηγεσία του ΚΚΒ, το κόμμα διοικήθηκε από τριανδρίες των οποίων τα μέλη θήτευσαν επί μακρόν στις γραμμές του προτού αναρριχηθούν στην εξουσία.
Το 10ο συνέδριο έφερε στην ηγεσία μια νέα τριανδρία, που πλάι στον Νονγκ Ντουκ Μα, απερχόμενο γενικό γραμματέα, τοποθέτησε δύο νέους ηγέτες, τον Γκουγιέν Μινχ Τριέτ, αρχηγό του κράτους, και τον Νγκουγιέν Ταν Ντουνγκ, πρωθυπουργό.
Είναι πολύ νωρίς για να εκτιμήσει κανείς τι συνιστά αυτή η καινοτομία: η προαγωγή δύο «Νότιων», των Τριέτ και Ντουνγκ, έναντι ενός «Βόρειου». Στο παρελθόν η τρόικα απαρτιζόταν από εκπροσώπους τριών μεγάλων περιοχών: του Βορρά, των κεντρικών περιοχών και του Νότου. Και από την άλλη αξίζει να σημειωθεί η ενίσχυση του στρατού και των υπηρεσιών ασφαλείας, που πέρασε απαρατήρητη. Για κάθε περίπτωση...
«Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»
