el | fr | en | +
Accéder au menu

Συνέντευξη: Βισέντε Γκονσάλες Λοσερτάλες

«Παρουσιάζουμε την ποικιλομορφία του καινούριου κόσμου»

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης

Ο Βισέντε Γκονσάλες Λοσερτάλες είναι Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Γραφείου Εκθέσεων, που έχει την εποπτεία των διεθνών και παγκόσμιων εκθέσεων. Πρόκειται για έναν από τους παλαιότερους διεθνείς οργανισμούς: δημιουργήθηκε το 1928 και μετρά σήμερα 140 κράτη-μέλη. Από το 1851, οι παγκόσμιες εκθέσεις επιτρέπουν στη χώρα που τις φιλοξενεί, αλλά και στους καλεσμένους της, να δείξουν τον καλύτερο εαυτό τους. Μετά από την κρίση που διένυσαν τη δεκαετία του ’90, σήμερα επιθυμούν ν’ αναδείξουν την πολιτισμική διαφορετικότητα, ιδιαίτερα του Νότου.

JPEG - 7.8 kio

Πότε πρωτοεμφανίστηκε η ιδέα της παγκόσμιας έκθεσης και πώς εξελίχτηκε;

Οι παγκόσμιες εκθέσεις είναι φαινόμενο αρκετά παλαιό που συμπίπτει με την ανάπτυξη της βιομηχανοποίησης. Οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ήθελαν, να δείξουν ότι συμμορφώνονταν με τις επιταγές της νεωτερικότητας και της προόδου. Κυρίως, της υλικής προόδου η οποία θεωρούνταν ικανή να μεταμορφώσει τη φύση και να τιθασεύσει τον κόσμο, βασιζόμενη σε αυτό που ο γερμανός φιλόσοφος Βάλτερ Μπέντζαμιν είχε κατονομάσει ως «λατρεία των προϊόντων ως φετίχ».

Από την πρώτη παγκόσμια έκθεση στο Λονδίνο, το 1851, και ως τις μέρες μας, οι εκθέσεις έχουν διανύσει μακρόχρονη πορεία, παράλληλη με εκείνη της ανθρωπότητας. Καταρχήν, είχαν τον χαρακτήρα διακρατικών φόρουμ, όπου οι συμμέτοχες χώρες εξέθεταν τα βιομηχανικά προϊόντα τους, τις καινοτομίες και την ισχύ τους. Όμως, ο κόσμος άλλαξε, ο αριθμός των κρατών αυξήθηκε κατά πολύ, ενώ τα πρότυπα της προόδου αλλά και η παραγωγική δυναμική τους εισήλθαν σε κρίση. Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κι έπειτα, περνάμε σε ένα μοντέλο έκθεσης όπου τα κράτη, αντί να επιδεικνύουν την ισχύ της βιομηχανίας τους, παρεμβαίνουν σε ζητήματα πολύ ευρύτερου ενδιαφέροντος, τα οποία αφορούν σε κοινωνιολογικές ή πολιτιστικές όψεις του πολιτισμού...

Το Παρίσι φιλοξένησε πολλές εκθέσεις...

Κατά τον 19ο αιώνα, η αντιπαλότητα ανάμεσα στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία είχε ως αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό των εκθέσεων. Η πρώτη έλαβε χώρα στο Λονδίνο, αλλά αρχικά είχε προβλεφθεί να πραγματοποιηθεί στη Γαλλία – αναμφίβολα, αιτία για την αναβολή στάθηκε η επανάσταση του 1848. Η πρώτη παρισινή έκθεση έγινε, τελικά το 1855, ακολουθούμενη από σειρά άλλων κατά τα έτη 1867, 1878, 1889, 1900, με τελευταία μεγάλη έκθεση εκείνη του 1937. Εξάλλου, σε αυτές οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η σημερινή φυσιογνωμία του Παρισιού: αρκεί να αναλογιστεί κανείς τον Πύργο του Άιφελ (που ανεγέρθηκε ως μνημείο της πεντηκοστής επετείου της Γαλλικής Επανάστασης), το Μικρό και το Μεγάλο Παλάτι (τα οποία οικοδομήθηκαν για την έκθεση του 1900), το παλάτι στο Σαγιό και το Ανάκτορο του Τόκιο (1937)...

Αναφερθήκατε στην έκθεση του 1937. Μία χαρακτηριστική εικόνα είναι το περίπτερο της ναζιστικής Γερμανίας απέναντι από εκείνο της Σοβιετικής Ένωσης. Το ιστορικό πλαίσιο παίζει καθοριστικό ρόλο στις εκθέσεις;

Η έκθεση του 1937 χαρακτηρίστηκε πράγματι από τις ακραίες εντάσεις της περιόδου: από τη μία πλευρά, ο ναζισμός και ο ιταλικός φασισμός, από την άλλη, η Σοβιετική Ένωση. Επρόκειτο, με την καθαυτό έννοια του όρου, για μία προπολεμική έκθεση, εξαιρετικά στρατευμένη μάλιστα. Αναλογιστείτε το περίπτερο της Ισπανίας, όπου ο εμφύλιος είχε τότε ξεσπάσει για τα καλά, με την Γκερνίκα του Πικάσο και την κινητοποίηση όλων των αντιφασιστών διανοουμένων.

Παρ’ όλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι οι εκθέσεις προετοιμάζονται αρκετό καιρό νωρίτερα. Οι άνθρωποι έχουν ανέκαθεν την αίσθηση ότι η εποχή τους είναι φυσιολογική, μέχρι να ξεσπάσει, αιφνίδια, η κρίση. Ας πάρουμε για παράδειγμα την έκθεση της Σεβίλλης, το 1992: το περίπτερο της ΕΣΣΔ μετατράπηκε σε περίπτερο της Ρωσικής Ομοσπονδίας και, κατόπιν, της Κοινότητας Ανεξάρτητων Κρατών. Η συμμετοχή του Ιράκ ματαιώθηκε εξαιτίας του πολέμου του Κόλπου, ενώ το περίπτερο της Γιουγκοσλαβίας διαλύθηκε όπως και το ίδιο το κράτος. Όσο για τη Γερμανία η οποία αρχικά συμμετείχε με δύο περίπτερα, τελικά είχε ένα ενιαίο…

Οι εκθέσεις διήλθαν κρίση κατά τη δεκαετία του 1990...

Ναι, επρόκειτο, μάλιστα για περίοδο έντονης πολεμικής. Ορισμένοι αναρωτιούνταν εάν οι συγκεκριμένες εκδηλώσεις είχαν ακόμη κάποια χρησιμότητα. Κάποιοι άλλοι έθεταν το ερώτημα πιο συγκεκριμένα: «Το μοντέλο της παγκόσμια έκθεσης παραμένει σκόπιμο, ενόσω οι δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης επιχειρούν να εδραιώσουν την εντύπωση ότι ο κόσμος είναι πολύ πιο ενωμένος κάτω από την ηγεμονία του κεφαλαίου και των πολυεθνικών;».

Ωστόσο, κατά την ίδια περίοδο, οι υποψηφιότητες για την ανάληψη της διοργάνωσης των εκθέσεων αυξάνουν ολοένα και περισσότερό, ενώ το κοινό συμμετέχει όλο και πιο μαζικά. Από την έκθεση της Σεβίλλης πέρασαν 41 εκατομμύρια επισκέπτες, δηλαδή μέσα σε έξι μήνες τέσσερις φορές περισσότεροι από τον ετήσιο αριθμό επισκεπτών της Eurodisney. Η έκθεση στο Ανόβερο, το 2000, είχε, σε διάστημα πέντε μηνών, 19 εκατομμύρια επισκέπτες, δηλαδή σχεδόν τους διπλάσιους από τον «Θόλο της Χιλιετίας» στο Λονδίνο καθ’ όλη τη διάρκεια του ίδιου έτους.

Σε κάθε περίπτωση, έγινε κατανοητό ότι το πρότυπο της έκθεσης έπρεπε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Για να εκσυγχρονιστεί η πολιτική του αξία, κρίθηκε σκόπιμο να γίνει προσπάθεια προσέλκυσης εκατομμυρίων επισκεπτών μέσα από την παρουσίαση μεγάλων ζητημάτων που ενδιαφέρουν ολόκληρη την ανθρωπότητα: τη διατροφή, την υγεία, την αειφόρο ανάπτυξη...

Ποιός προτείνει τα θέματα;

Οι ίδιες οι διοργανώτριες χώρες. Οι προτάσεις τους παίζουν καθοριστικό ρόλο για την αποδοχή ή την απόρριψη μίας υποψηφιότητας. Προφανώς, επισημαίνουμε στις ενδιαφερόμενες χώρες την αναγκαιότητα να προτείνουν θέματα που βρίσκονται στη διεθνή ημερήσια διάταξη. Προωθούμε, δηλαδή, τον δημόσιο διάλογο στις διεθνείς εκθέσεις, έστω κι αν δεν υφίσταται ακόμη γενικό ενδιαφέρον για τα ζητήματα που παρουσιάζονται. Οι εκθέσεις είναι ευκαιρία ώστε τα τελευταία να γίνουν κοινό κτήμα των απλών πολιτών.

Έτσι, η έκθεση του Ανόβερου είχε ως άξονες τα ζητήματα που αναδείχθηκαν από τη Διάσκεψη του Ρίο για το περιβάλλον και από τη Ατζέντα 21 του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ). Κατά τον ίδιο τρόπο, το κεντρικό θέμα της έκθεσης του 2005 στο Αΐτσι της Ιαπωνίας –«Η σοφία της φύσης»–, αλλά και εκείνο της Σαραγόσας, το 2008 –«Το νερό και η αειφόρος ανάπτυξη», εγγράφονταν στους Στόχους της Χιλιετίας για την ανάπτυξη του ΟΗΕ. Ομως, στην περίπτωσή μας, η συζήτηση δεν αφορούσε πλέον μονάχα τα μεμονωμένα κράτη αλλά συσπείρωνε και νέους παράγοντες: μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), εταιρείες, τοπική αυτοδιοίκηση...

Οι εκθέσεις, επομένως, μετατράπηκαν σε ισχυρό εργαλείο για την προώθηση του διαλόγου, ο οποίος προσφέρει στους πολίτες πρόσβαση στα μεγάλα διεθνή ζητήματα της επικαιρότητας. Μέσα από το πρίσμα όχι μόνο της πολιτικής της κυρίαρχης εξουσίας, αλλά και της πολιτισμικής ανάπτυξης κάθε χώρας και μέσα από τον σεβασμό του εκάστοτε πολιτισμού, της εθνικής ταυτότητας, της θρησκείας. Εν ολίγοις, διαμέσου του διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών και όχι δια της σύγκρουσής τους.

Κάπως έτσι διασχίσαμε και το κατώφλι του 21ου αιώνα. Η πρώτη μεγάλη έκθεση θα λάβει χώρα στη Σαγκάη, το 2010, με θέμα «Καλύτερη πόλη, καλύτερη ζωή». Στόχος είναι να δείξουμε πώς μπορεί να βελτιωθεί η ζωή στο αστικό περιβάλλον.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ «παγκόσμιας έκθεσης» και «διεθνούς έκθεσης»;

Οι διεθνείς εκθέσεις, καταρχήν, κοστίζουν λιγότερο: τα περίπτερα και οι υποδομές που κατασκευάζονται είναι ελαφρύτερα και προσφέρονται για περεταίρω χρήσεις. Για την ακρίβεια, έπρεπε να δημιουργηθεί ένα μοντέλο που θα επέτρεπε στις διοργανώτριες πόλεις να κάνουν σύντομα απόσβεση μέρους της επένδυσής τους και, έτσι, να αποκτήσουν εξοπλισμό χρήσιμο για την ανάπτυξη τους, σύμφωνα με το δικό τους στρατηγικό πλάνο.

Επίσης, το θέμα των συγκεκριμένων εκθέσεων είναι πολύ εξειδικευμένο. Πραγματοποιούνται σε εγκαταστάσεις έκτασης 250 στρεμμάτων και διαρκούν το πολύ τρεις μήνες. Η κατασκευή των περίπτερων δεν επιφορτίζει τους συμμετέχοντες αλλά τον διοργανωτή. Όλα τα παραπάνω επιτρέπουν δυνάμει τη μείωση του κόστους.

Αντιθέτως, οι παγκόσμιες εκθέσεις, όπως εκείνη της Σαγκάης, έχουν πυρήνα κάποιο γενικότερο ζήτημα και μεταβάλλουν σε σημαντικό βαθμό τη χωροταξία της διοργανώτριας πόλης: η απαιτούμενη έκταση 3.500 στρεμμάτων σημαίνει παρέμβαση μεγάλου βεληνεκούς στον αστικό χώρο, αποσκοπώντας σε ένα τελικό αποτέλεσμα πολύ υψηλότερου επιπέδου. Οι συμμετέχουσες χώρες μπορούν να κατασκευάσουν οι ίδιες τα περίπτερά τους, τα οποία πρέπει να αποσυναρμολογήσουν μετά το πέρας της έκθεσης, όπως ορίζει ο κανονισμός. Εκτός, βέβαια, εάν η αρχιτεκτονική τους αξία ωθήσει τη διοργανώτρια χώρα να διαπραγματευτεί τη συντήρησή τους.

Οι εν λόγω εκθέσεις, εξάμηνης διάρκειας, πραγματοποιούνται κάθε πέντε χρόνια. Στο μεσοδιάστημα διοργανώνονται οι διεθνείς εκθέσεις.

Δεν είναι υπερβολικό το κόστος των επενδύσεων στις οποίες προβαίνουν οι διοργανώτριες πόλεις σε σχέση με το ίδιο το συμβάν;

Στην πραγματικότητα, υποψηφιότητα δεν θέτουν πόλεις αλλά χώρες, στο πλαίσιο των αναπτυξιακών τους προτεραιοτήτων. Το γεγονός ότι η Λισσαβόνα φιλοξένησε την έκθεση του 1998 εγγραφόταν στην απόφαση της πορτογαλικής κυβέρνησης να εκσυγχρονίσει την πρωτεύουσα. Η έκθεση χρησίμευσε ως πρόσχημα, από μία άποψη. Ο ιστός της πόλης, που ως τότε περιοριζόταν δυτικά, επεκτάθηκε προς τα ανατολικά, ενώ το συγκοινωνιακό δίκτυο βελτιώθηκε αισθητά. Επίσης, αυξήθηκε ο αστικός χώρος αλλά και τα έσοδα από τον τουρισμό. Η επιχείρηση κόστισε συνολικά 500 εκ. ευρώ στα κρατικά ταμεία αλλά απέδωσε πολύ περισσότερα.

Οι εκθέσεις, λοιπόν, παράγουν οικονομική δραστηριότητα και έσοδα από τις φορολογικές εισφορές. Οι πραγματοποιούμενες επενδύσεις δεν είναι σπατάλη. Όταν σχεδιάζονται προσεκτικά, μεταμορφώνουν και εκσυγχρονίζουν τη χώρα. Εκτός του ότι βελτιώνουν τις υποδομές, αποφέρουν έσοδα που μπορεί να διατεθούν για την κοινωνική πρόνοια. Θα τολμούσα να πω, μάλιστα, ότι οι εκθέσεις ισοδυναμούν, συχνά, με αξιοσημείωτη επένδυση για την ενίσχυση του εν λόγω τομέα. Στην περίπτωση της Τουρκίας, για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή γίνεται τεράστια προσπάθεια για την αναβάθμιση του κλάδου της υγείας. Το θέμα «Υγεία για όλους», αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη επίγνωση του ζητήματος και η Τουρκία έχει κάνει σημαντικές προόδους προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Η υποψηφιότητα της Σμύρνης εντάσσεται, έτσι, στο πλαίσιο της εξαιρετικά δυναμικής τουρκικής οικονομίας, ο εκσυγχρονισμός της οποίας προοδεύει ακόμη κι αν παράλληλα ενισχύεται το θρησκευτικό αίσθημα. Η Σμύρνη είναι μία πόλη πολύ σύγχρονη, πολύ δυναμική και εξαιρετικά ανοιχτή, δεδομένης της πολιτισμικής και ιστορικής της παράδοσης.

Ποιές πόλεις είναι υποψήφιες για την παγκόσμια έκθεση του 2015; Σε ποια θέση κατατάσσεται η Σμύρνη και με ποια κριτήρια θα ληφθεί η τελική απόφαση;

Για την παγκόσμια έκθεση του 2015, οι δύο υποψήφιες πόλεις είναι η Σμύρνη και το Μιλάνο, με δύο, αντίστοιχα, κεντρικά θέματα: την υγεία και τη διατροφή. Το Μιλάνο είναι μητρόπολη της Δυτικής Ευρώπης, πόλη ανεπτυγμένη, επίκεντρο του ντιζάιν και της ιταλικής βιομηχανίας. Το τουρκικό Ισμίρ, η αρχαία Σμύρνη, είναι πόλη μεσογειακή, σχεδόν ανατολίτικη – έχει μεγάλη ιστορική παράδοση, αποτέλεσε κέντρο του ελληνιστικού και βυζαντινού πολιτισμού ενώ, ταυτόχρονα, τοποθετείται στις παρυφές μίας ταραχώδους περιοχής.

Το πλεονέκτημα, αν η έκθεση πραγματοποιηθεί στην Τουρκία, θα είναι η διοργάνωσή της σε μία περιοχή όπου δεν έχει φιλοξενηθεί μέχρι σήμερα. Το Μιλάνο, βεβαίως, συνιστά σταθερή αξία. Η Σμύρνη είναι το στοίχημα του μέλλοντος και η ανάθεση της διοργάνωσης θα ισοδυναμούσε με προσέγγιση μίας χώρα δυναμικής, η οποία αναπτύσσεται ταχύτατα και στην οποία πρέπει να ανοίξουμε την πόρτα.

Η απόφαση θα ληφθεί από τα εκατόν σαράντα κράτη-μέλη του Διεθνούς Γραφείου Εκθέσεων, μετά από μυστική ψηφοφορία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν συμμετέχουν από το 2001 κι έπειτα. Η κυβέρνηση Μπους, από κοινού με τις συντηρητικές δυνάμεις που τότε είχαν την πλειοψηφία στο Κογκρέσο, είχε αρνηθεί να πληρώσει το μερίδιο που τους αναλογούσε. Τα μέλη αποφασίζουν, αφού προηγηθούν έρευνες και τεχνικές εκτιμήσεις, σε συνάρτηση με τα πολιτικά τους συμφέροντα και τις διμερείς τους σχέσεις. Πρόκειται για σχετικά περίπλοκη επιλογή. Οι πόλεις και οι διάφοροι οργανισμοί μπορούν να ασκήσουν πιέσεις στις κυβερνήσεις τους. Μάλιστα, δεν κερδίζουν πάντοτε οι ισχυρότεροι: έχουμε δει τις Φιλιππίνες να υπερισχύουν της Αυστραλίας...

Μία πόλη με ηγετική φυσιογνωμία, είτε λόγω της θέσης της στην Ευρώπη είτε επειδή συμμετέχει στην ομάδα G8, μπορεί να αξιοποιήσει την ακτινοβολία της και να επωφεληθεί της εξαιρετικά θετικής της εικόνας. Όμως, επιθυμούμε, επίσης, να υπάρξει εξέλιξη ως προς τον προσανατολισμό τον εκθέσεων. Έχουν ήδη διοργανωθεί πολλές στη Δυτική Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και τις ασιατικές χώρες. Είναι καιρός, πλέον, να φιλοξενηθούν και στον μεσογειακό Νότο αλλά και στη Μέση Ανατολή. Ορισμένα κράτη επιχειρούν να αποκλείσουν την Τουρκία από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μία έκθεση είναι, ενδεχομένως, ένας τρόπος να ανοίξει η πρόσβαση σε άλλο επίπεδο.

Στη Συνθήκη του Διεθνούς Γραφείου Εκθέσεων, το άρθρο 7 ορίζει τα εξής: «Όταν υπάρχουν πολλοί υποψήφιοι, τα κράτη-μέλη οφείλουν να ψηφίσουν λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των εκθέσεων που έχει ήδη φιλοξενήσει η εν λόγω χώρα, τις ιστορικές ή πολιτισμικές συγκυρίες…». Ομως, δεδομένου ότι η ψηφοφορία είναι μυστική, τα κράτη διατηρούν περιθώρια ελιγμού. Εκτός απροόπτου, το αποτέλεσμα θα γίνει γνωστό στις 31 Μαρτίου.

Επομένως οι εκθέσεις συνιστούν δείκτες των μεταβολών τόσο στους κόλπους των κοινωνιών όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο;

Επί του παρόντος, στο σύνολο των 191 κρατών μελών του ΟΗΕ, το 70% είναι αναπτυσσόμενες χώρες και το 60% πρώην αποικίες. Τα δεδομένα αλλάζουν εντελώς: οι πλούσιες χώρες είναι λιγοστές, ενώ η πλειονότητα συντίθεται από αναδυόμενες χώρες οι οποίες επιθυμούν να επιδείξουν την πολιτιστική κληρονομιά και την εθνική τους ταυτότητα. Πώς είναι εφικτό να διαχειριστούμε, από τη μία, την ένδεια και, από την άλλη, τη χλιδή; Πρόκειται για πραγματική πρόκληση για την τήρηση των ισορροπιών στις εκθέσεις μας.

Γι’ αυτό το λόγο το Γραφείο υποχρεώνει τους διοργανωτές να δημιουργούν ένα ταμείο αλληλεγγύης, ούτως ώστε να ευνοηθεί η παρουσία των αναπτυσσόμενων χωρών. Στη Σαραγόσα, στο διάστημα 14 Ιουνίου-14 Σεπτεμβρίου 2008, έχει διασφαλιστεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η αντιπροσωπευτική συμμετοχή των αναπτυσσόμενων χωρών, με καλαίσθητα περίπτερα.

Όπως προανέφερα, η τάση είναι να διοργανώνονται πλέον εκθέσεις σε νέες ηπείρους. Ως παρεπόμενο, όμως, ορισμένες φορές, η κλίμακα και οι απαιτήσεις του σχεδιασμού αυξάνουν, καθιστώντας απαραίτητη τη μακροπρόθεσμη προετοιμασία: οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν διαθέτουν την οικονομική σταθερότητα που θα τους επέτρεπε να αναλάβουν τέτοιο εγχείρημα. Οφείλουμε, λοιπόν, να τις βοηθήσουμε να αποκτήσουν τους πόρους και τις υποδομές που απαιτούνται.

Στόχος μας είναι να κάνουμε την όλη διαδικασία περισσότερο ισότιμη. Δεδομένου ότι η μονομέρεια δέχεται τα πυρά της κριτικής σε παγκόσμιο επίπεδο, πρόκειται για ένα γεγονός εξ ορισμού πολυσυλλεκτικό. Ετσι, η αξία κάθε πολιτισμού δεν εξαρτάται εδώ από τον εθνικό πλούτο και κάθε κράτος μπορεί να αναδείξει τις καινοτόμους λύσεις με τις οποίες πειραματίζεται και που αφορούν προβλήματα κοινά σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Εκπροσωπούνται, δηλαδή, μόνο κράτη;

Όχι. Πέρα από τις αντιπροσωπείες κρατών, στην Ιαπωνία φιλοξενήσαμε για πρώτη φορά και περίπτερα από πρωτοβουλίες πολιτών. Για την έκθεση της Σαραγόσα, μάλιστα, ζητήσαμε σε περίπου 120 με 130 μη κυβερνητικές οργανώσεις να συμμετάσχουν, ούτως ώστε να συνυπάρξουν διαφορετικές απόψεις, ακόμη και επικριτικές έναντι των δραστηριοτήτων των κρατών.

«Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»

da Silva Marina

Δημοσιογράφος

Μοιραστείτε το άρθρο