el | fr | en | +
Accéder au menu

Ανασφαλείς εργαζόμενοι, αναξιόπιστες κυβερνήσεις

Οι υπάλληλοι, τα στελέχη που ανησυχούν για το κόστος διατροφής τους, οι φτωχοί εργάτες, οι συνταξιούχοι που «ψαρεύουν» στα σκουπίδια των σουπερμάρκετ: η ραγδαία πτώση της αγοραστικής δύναμης δείχνει να τερματίζει την «πίστωση» προς τις κυβερνήσεις.

Στη Γαλλία, στην Ιταλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο τα κόμματα στην εξουσία μάζεψαν αποκαΐδια στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές. Στις ΗΠΑ, το ρεπουμπλικανικό κόμμα έχασε, τον περασμένο Μάρτιο, τα τελευταία τρία προπύργιά του, κατά τις συμπληρωματικές βουλευτικές εκλογές. Η μία από τις εν λόγω περιφέρειες ήταν δική του τα τελευταία 33 χρόνια, η άλλη τα τελευταία 22. Στην τρίτη, ο απερχόμενος ρεπουμπλικανός είχε εκλεγεί την προηγούμενη φορά με 66%.

Για την πλειονότητα του πληθυσμού η καθημερινότητα γίνεται όλο και πιο σκληρή. Στην Ιταλία και στην Ισπανία λένε ότι φταίει το ευρώ. Όμως και το βρετανικό «καλάθι της νοικοκυράς» κοστίζει φέτος κατά 15% περισσότερο από πέρυσι. Το ίδιο διάστημα, στις ΗΠΑ η τιμή των αβγών αυξήθηκε κατά 30%, του γάλακτος και της τομάτας κατά 15%, του ρυζιού, των ζυμαρικών και του ψωμιού κατά 12%. Ούτε η τιμή των ενοικίων, ούτε, φυσικά, της ενέργειας εξαιρούνται...

Η -τυχαία- ανάκαμψη της ανάπτυξης δεν θα λύσει το πρόβλημα σε βάθος. Αντιστρέφοντας μια περίφημη φράση του 1953, μιας εποχής με λιγότερες ανισότητες -«ό,τι είναι καλό για την General Motors είναι καλό για τη χώρα»- ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Λόρενς Σάμερς, παραδέχτηκε πως «ό,τι είναι καλό για την παγκόσμια οικονομία και τις μεγάλες επιχειρήσεις δεν είναι αναγκαστικά καλό για τους εργαζόμενους». Η αιτιολόγηση ενός τέτοιου τετ-α-κε ήταν «ο πιθανόν αναπόφευκτος διαχωρισμός του κόσμου των επιχειρήσεων από τον κόσμο των εθνών». (1)

Αναπόφευκτος, αλλά όχι απρόβλεπτος... Αποτέλεσμα του πολέμου κατά των εργαζομένων, στο όνομα της αναζήτησης «ανταγωνιστικότητας» και της καταδίωξης του «κόστους εργασίας», η στασιμότητα ή η υποχώρηση της αγοραστικής δύναμης, προκλήθηκαν από πολιτικές επιλογές.

Ο οικονομολόγος Αλέν Κοτά θυμίζει ότι στη Γαλλία, καταργώντας την αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή, το 1982, «οι σοσιαλιστές έκαναν στις ιδιωτικές επιχειρήσεις το καλύτερο δώρο που είχαν λάβει ποτέ από τις δημόσιες αρχές».

Ο υπουργός Οικονομικών εκείνη την εποχή, ο Ζακ Ντελόρ, ήταν ιδιαίτερα ικανοποιημένος: «Καταφέραμε να καταργήσουμε την αυτόματη τιμαριθμική προσαρμογή χωρίς ούτε μία απεργία». (2) Μήπως πολλές ευρωπαϊκές χώρες πήραν το μάθημά τους; Απεργία οι γερμανοί εργάτες, τον περασμένο Μάρτιο, οι βρετανοί καθηγητές τον Απρίλιο, οι έλληνες φορτηγατζήδες και οι γάλλοι ψαράδες τον Μάιο...

Συνταγή Σαρκοζί

Όποιος αρνείται να δει ότι η μείωση της συνεισφοράς των εργαζομένων στον εθνικό πλούτο εξηγεί τα σημερινά προβλήματα του επιπέδου ζωής, (3) διαθέτει πολλές εναλλακτικές «λύσεις»: Περισσότερα σουπερμάρκετ για να «αυξηθεί ο ανταγωνισμός των εμπόρων», όπως προτείνει ο Ν. Σαρκοζί. Περισσότερες θυσίες ώστε η αύξηση της τιμής βασικών ειδών διατροφής και της ενέργειας να απορροφηθεί από τους μισθούς χωρίς αντιστάθμισμα. Κι έτσι, συμβάλλουν στην επίτευξη των ιερών στόχων (2% πληθωρισμός), την ψύχωση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας, που πάνω απ’ όλα φροντίζει τους εισοδηματίες και τη δική τους αγοραστική δύναμη. Όσο για τους υπόλοιπους, μπορούν πάντα, όπως λέει και ο Φιλάργυρος του Μολιέρου, να «τρώνε καλά με λίγα λεφτά».

Αυτό υπονοεί και ο γενικός διευθυντής του Κέντρου Ερευνών για τη Μελέτη και την Παρατήρηση των Συνθηκών Διαβίωσης (Credoc) ο οποίος σημειώνει ότι: «Ο καταναλωτής θα πρέπει να μάθει να αξιοποιεί στο έπακρο τον προϋπολογισμό του. Κάτι που, άλλωστε, γνωρίζει καλά πώς να κάνει. Δεν πρέπει, όμως, να παραπονιέται, αλλά να αποδεχθεί ότι η αγοραστική δύναμη γίνεται σιγά σιγά μια έννοια περισσότερο ποιοτική, αντιπροσωπεύει την ικανότητα να κρατάς τις ισορροπίες ανάμεσα στα διαφορετικά έξοδα, με λίγα λόγια τη δύναμη να επιλέγεις τις αγορές σου». (4)

Ένας κοινωνιολόγος τον σιγοντάρει: «Μπορούμε κάλλιστα να πληρώνουμε τα τηλεφωνήματά μας αλά καρτ. Το ίδιο και το νοίκι: μπορούμε να επιλέξουμε να μετακομίσουμε σε ένα φθηνότερο σπίτι». (5)

Να δουλεύουμε περισσότερο, να ζούμε λιγότερο καλά... Αν δεν υπάρξει ένα «φρένο», που θα μπορούσε να εμπνευστεί από ένα προηγούμενο που είναι ήδη σαράντα χρόνων, οδεύουμε προς έναν προορισμό, που τουλάχιστον έχει ένα πλεονέκτημα: είναι ξεκάθαρος.

«Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»

Serge Halimi

Συντάκτης της «Le Monde diplomatique»

(1Lawrence Summers, «Α strategy to promote healthy globalisation», «Financial Times», 4 Μαΐου 2008.

(2Στο Jean Lacouture et Patrick Rotman, «Mitterrand, le roman du pouvoir», Seuil, 2000, σ. 132

(3Στις ΗΠΑ, ο αναπτυξιακός κύκλος 2000-2007 έκλεισε με τις μισές οικογένειες να έχουν εισοδήματα μικρότερα από αυτά που είχαν επτά χρόνια νωρίτερα, μια κατάσταση χωρίς ιστορικό προηγούμενο.

(4«Challenges», Παρίσι, 6 Δεκεμβρίου 2007.

(5Gérard Mermet, «Les Echos», 21 Απριλίου 2008.

Μοιραστείτε το άρθρο