Καθώς περνούν τα χρόνια, ο σχεδιασμός του έργου αλλάζει. Στο εξής, δεν πρόκειται πλέον για αεροδρόμιο εμπορευματικών μεταφορών αλλά για διεθνές αεροδρόμιο, το οποίο θα αντικαταστήσει εν μέρει το υπάρχον αεροδρόμιο Νάντη-Ατλαντικός. Προβλέπεται δε ότι στο μέλλον το σημερινό αεροδρόμιο θα εξαντλήσει τις δυνατότητες υποδοχής αεροπλάνων, κι έτσι η περιφέρεια του Grand Ouest (Δυτική Γαλλία) και οι άρχοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης ονειρεύονται ένα μεγάλο αεροδρόμιο το οποίο θα μπορεί να υποδέχεται ακόμα και τα μεγαλύτερα αεροπλάνα σε δύο καινούργιους διαδρόμους. Τελικά, τα σχέδια που παρουσιάζει η (γνωστή και από την παρουσία της στην Ελλάδα, γιγάντια κατασκευαστική εταιρεία) Vinci περιλαμβάνουν δύο διαδρόμους μήκους 2.700 και 2.900 μέτρων, οι οποίοι αποδεικνύονται τελικά υπερβολικά μικροί για τα σημερινά δεδομένα, καθώς σε αυτούς δεν μπορούν να προσγειωθούν τα πολύ μεγάλα αεροπλάνα, όπως το Airbus A380…
Ο στόχος που προβάλλεται επίσημα είναι η αντιμετώπιση του μελλοντικού κορεσμού του υπάρχοντας αεροδρομίου: παρά το γεγονός ότι σήμερα η κίνηση του αεροδρομίου Ναντ-Ατλαντίκ ανέρχεται στα 3,2 εκατομμύρια επιβάτες τον χρόνο (μάλιστα, όταν το αεροδρόμιο τέθηκε σε λειτουργία, η αναμενόμενη κίνησή του είχε υπολογιστεί στα 4 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως), υποστηρίζεται ότι το 2065 η κίνηση θα φτάνει τα 9 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως, παρά την αναμενόμενη αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών, η οποία και θα αποτελέσει τροχοπέδη για την ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών (2).
Πρόσφατα, για να αποστομωθούν οι σκεπτικιστές, επιστρατεύτηκε και ένα τελευταίο επιχείρημα: με την ανέγερση του νέου αεροδρομίου θα καταστεί δυνατή η απελευθέρωση του χώρου του παλαιού αεροδρομίου και η αξιοποίησή του για να λυθεί το πρόβλημα των οικιστικών πιέσεων που έχουν ενταθεί στο νοτιοδυτικό τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματος της Νάντης. Με αυτόν τον τρόπο, η Vinci θα είναι διπλά κερδισμένη: εκτός του ότι θα αναλάβει την κατασκευή του αεροδρομίου, ο γίγαντας του κλάδου των κατασκευών θα έχει επίσης τη δυνατότητα να αναλάβει και την πολεοδόμηση των εκτάσεων που θα προκύψουν και την ανέγερση συγκροτημάτων κατοικιών.
Το σχέδιο προβλέπει την απαλλοτρίωση 20.000 στρεμμάτων γεωργικής γης (μάλιστα, εκτιμάται ότι θα καταστραφούν 100 χιλιόμετρα δεντροστοιχιών που χρησιμεύουν ως όρια των αγρών και οι οποίες, εκτός από την ομορφιά που προσδίδουν στο τοπίο, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τη βιοποικιλότητα αλλά και για την αναχαίτιση των συνεπειών των ακραίων καιρικών φαινομένων), την καταστροφή 1.300 στρεμμάτων δάσους και την αποξήρανση υγροτόπων: με λίγα λόγια, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στη χλωρίδα και στην πανίδα. Παρ’ όλα αυτά, το αεροδρόμιο της Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ έχει αυτοανακηρυχθεί πρώτο οικολογικό αεροδρόμιο της Γαλλίας. Όπως μπορεί κανείς να διαβάσει στον φάκελο που δόθηκε στα μέσα ενημέρωσης, θα είναι «όσο το δυνατόν καλύτερα ενσωματωμένο μέσα στον ιστό των “μποκάζ”» (του χαρακτηριστικού τοπίου της Δυτικής Γαλλίας, με τα περιστοιχισμένα από δεντροστοιχίες λιβάδια και τα μικρά δάση). Οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός θα λειτουργούν με «συνολικά θετική ενέργεια», καθώς θα χρησιμοποιούνται φωτοβολταϊκά και καυστήρες που θα καίνε ξυλεία. Προβλέπεται, επίσης, η δημιουργία «χώρων αντιστάθμισης της βιοποικιλότητας», των οποίων ο σχεδιασμός έχει γίνει με βάση επιστημονικά αμφιλεγόμενους υπολογισμούς, οι οποίοι ωστόσο θα δώσουν στη Vinci-Aéroport du Grand Ouest το δικαίωμα να καταστρέψει υγροτόπους που προστατεύονται από τη νομοθεσία μέσα σε αυτό το τελευταίο παραδοσιακό «μποκάζ» που έχει απομείνει στην περιοχή της Νάντης.
Ένα δάσος σε κατάσταση πολιορκίας
Λίγο πιο κάτω από ένα οδόφραγμα που έχει στηθεί με κλαδιά και παλιοσίδερα, μια ομάδα «ζαντίστας» (3) σπάνε την άσφαλτο με κασμάδες και ηλεκτρικά τριβεία, για να ανοίξουν χαντάκια και να εμποδίσουν την προέλαση των οχημάτων της Χωροφυλακής. Σε μια αυτοσχέδια κατασκευή, η οποία προσπαθεί να μιμηθεί έναν σταθμό διοδίων, είναι αναρτημένο ένα πανό με σύνθημα εμπνευσμένο από τις εξεγέρσεις της Αραβικής Ανοιξης: «Vinci ξεκουμπίσου!». Οι δρόμοι της ζώνης είναι γεμάτοι συνθήματα εμπνευσμένα από το κίνημα των σιτουασιονιστών: «Τα αεροπλάνα μάς κλέβουν τον ουρανό», καθώς και πολλά άλλα που αποτελούνται από έξυπνα –και δυστυχώς αμετάφραστα- λογοπαίγνια.
Εδώ, «όλοι όσοι αντιτίθενται στις παλιατζούρες του μέλλοντος» προσπαθούν να επινοήσουν μια ουτοπία, ένα αυτόνομο αντιμοντέλο, το οποίο αντιπαραθέτουν στο «Εροδρόμιο» (λογοπαίγνιο με το όνομα του πρωθυπουργού Ζαν Μαρκ Ερό, ο οποίος υπήρξε δήμαρχος της Νάντης και μέγας υπέρμαχος του έργου). Στην ιστοσελίδα της ZAD μπορεί κανείς να διαβάσει τα εξής: «Ένα μέλλον που θα έχει τη μορφή αεροδρομίου δεν είναι καλύτερο από ένα μέλλον που θα έχει τη μορφή φυσικού πάρκου. Μονάχα αυτό που δεν χρησιμεύει σε τίποτα και δεν μπορεί να αποκτήσει εμπορική αξία, μάς προστάζει να αγωνιστούμε δίχως καθυστέρηση γι’ αυτό, και μαζί με αυτό».
Προχωράμε στη «ζώνη» όπως το Στάλκερ στην ταινία του Αντρέι Ταρκόφσκι: σε μια περιοχή που έχει μετατραπεί σε ένα άβατο, μετέωρο ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Στο κέντρο της βρίσκεται η «λαντ» της Ροάν, η οποία, σύμφωνα με τον ευφημισμό των αρχών, προορίζεται να «αποψιλωθεί», τα δέντρα θα κοπούν για να ελευθερωθεί χώρος για την κατασκευή των διαδρόμων. Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι ο λόγος που η περιοχή έχει γλυτώσει τα τελευταία σαράντα χρόνια από την καταστροφή και την «αξιοποίηση» συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι εκεί ακριβώς προβλεπόταν η κατασκευή του αεροδρομίου. Μάλιστα, ιδιοκτήτης της ξυλείας που θα προκύψει από την καταστροφή του δάσους είναι η πολυεθνική Vinci, ο ανάδοχος του έργου.
Στο μέσο του ξέφωτου της Σατενιερί (Καστανόδασος) κατασκευάστηκε στις 17 Νοεμβρίου ένας καταυλισμός από ξύλινα σπιτάκια, χάρη στην υποστήριξη χιλιάδων διαδηλωτών που ήρθαν να συμμετάσχουν στην «ανοικοδόμηση (4)» της ZAD. Για να αποφευχθεί νέα κατεδάφισή του από τις δυνάμεις της τάξης, οι αγρότες που εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στις «λυσσασμένες γάτες» έχουν δημιουργήσει με τα τρακτέρ τους έναν προστατευτικό κύκλο γύρω από τον καταυλισμό.
Λίγο παρακάτω, σύμφωνα με τα σχέδια της εταιρείας, ο πύργος ελέγχου του αεροδρομίου θα κατασκευαστεί στο σημείο όπου βρίσκεται η Βας-Ρι («Η αγελάδα γελάει»), το υπόστεγο που έχει θέσει στη διάθεση των ζαντίστας ο Ντομινίκ Φρενό, αγρότης και πρόεδρος της «Οργάνωσης των πολιτών των κοινοτήτων που θίγονται από το σχέδιο του αεροδρομίου» (Acipa). Εκεί αποθηκεύονται τα ρούχα, τα τρόφιμα, τα εργαλεία και τα φάρμακα που καταφθάνουν από ολόκληρη τη Γαλλία. Επίσης, εκεί οι εθελοντές γιατροί περιέθαλψαν τους τραυματίες που προκάλεσε η αστυνομική έφοδος της 24ης Νοεμβρίου, όταν οι διαδηλωτές δέχθηκαν έναν καταιγισμό από ελαστικές σφαίρες, χειροβομβίδες κρότου και λάμψης και δακρυγόνα.
Η ZAD βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας. Περισσότεροι από 320 άνδρες των ΜΑΤ και 730 χωροφύλακες των κινητών μονάδων επέμβασης βρίσκονται μόνιμα αναπτυγμένοι στα περίχωρα. Η αποστολή τους συνίσταται στο να ξετρυπώσουν και να διώξουν από το δάσος και από τους υγροτόπους όσους αντιτίθενται στο έργο, μερικές εκατοντάδες «καταληψίες» διασκορπισμένους σε μια έκταση που αντιστοιχεί σε έξι φορές την επικράτεια του Μονακό ή σε 1.147 γήπεδα ποδοσφαίρου (5).
Το βάλτωμα της κατάστασης στη Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ κοστίζει ακριβά στο κράτος: από τον Οκτώβριο ώς τα μέσα Δεκεμβρίου, τα έξοδα της αστυνομικής επιχείρησης είχαν ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο ευρώ (6). Ωστόσο, χρειάζεται δεκαπλάσια αστυνομική δύναμη για να εκδιωχθούν αυτοί οι νέοι Ρομπέν των Δασών που επιθυμούν να ζουν στο περιθώριο της στιγμιαίας ικανοποίησης των καταναλωτικών ενστίκτων: η συνδικαλιστική οργάνωση των αστυνομικών, Unité SGP Police, έχει κυκλοφορήσει μέσω Facebook μια προκήρυξη με την οποία ζητείται «να αναγνωριστεί πάραυτα η υπηρεσία στην επιχείρηση της Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ ως “αποστολή εθνικού χαρακτήρα”», ενώ πολλοί άνδρες των ΜΑΤ έχουν αρχίσει να εκφράζουν την δυσφορία τους για την επιχείρηση στην οποία πρωταγωνιστούν (7).
«Έχουν προβλέψει ακόμα και τη δημιουργία μέσα στον χώρο αεροδρομίου μιας πιστής αναπαράστασης ενός τυπικού αγροκτήματος της περιοχής!», καγχάζει ένας από τους ζαντίστας. Και συνεχίζει: «Εμείς αγωνιζόμαστε για την αέναη τροποποίηση του μέλλοντος, για την αέναη ανατροπή».