el | fr | en | +
Accéder au menu

ΙΡΑΝ

Μια ευαίσθητη αποκλιμάκωση

Μπορεί, άραγε, να είναι κακή μία συμφωνία που ενώνει απέναντί της τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, τους Ιρανούς υπερσυντηρητικούς, το φιλοϊσραηλινό λόμπι που επιβάλλει τις επιθυμίες του στο αμερικανικό Κογκρέσο, και τη Σαουδική Αραβία; Και το Ισραήλ, μια χώρα που δεν έχει ακόμα υπογράψει τη συμφωνία μη διάδοσης πυρηνικών όπλων, ενώ διαθέτει η ίδια πυρηνικά, μια χώρα που έχει παραβιάσει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στον κόσμο τις αποφάσεις του ΟΗΕ, μπορεί, άραγε, να δίνει μαθήματα για όλα τα παραπάνω στο ιρανικό καθεστώς;

Σύμφωνα με τους όρους της μεταβατικής συμφωνίας που έκλεισε στις 24 Νοεμβρίου, το Ιράν θα διακόψει το πρόγραμμα εμπλουτισμού του ουρανίου πάνω από 5% με αντάλλαγμα τη μερική αναστολή των κυρώσεων που υφίσταται. Στην περιοχή, πρόκειται για το καλύτερο νέο από την αρχή των αραβικών επαναστάσεων.

Ωστόσο, η ισχύς του συνασπισμού που είναι εχθρικός προς τη νέα κατάσταση, υποδεικνύει ότι μπορεί να αποβεί εύθραυστη. Ήδη, οι δύο πρωταγωνιστές παρουσιάζουν τον συμβιβασμό στον οποίο κατέληξαν ως μείζονα υποχώρηση του αντίπαλου στρατοπέδου. Ο πρόεδρος Ομπάμα υποστηρίζει ότι το Ιράν λύγισε διακόπτοντας το πυρηνικό του πρόγραμμα για στρατιωτικούς στόχους. Η Τεχεράνη ανταπαντά ότι οι ΗΠΑ αποδέχθηκαν το δικαίωμα των Ιρανών στον εμπλουτισμό του ουρανίου. Παρ’ όλο που είναι λιγότερο δολοφονική από έναν κανονικό πόλεμο, η διαμάχη των δηλώσεων αποτελεί τη χαρά των γερακιών του κάθε στρατοπέδου. Οι Ιρανοί απαντούν στις νικηφόρες ανακοινώσεις των Αμερικανών, για να υπάρξει άμεσος σχολιασμός από την Ουάσινγκτον…

Όμως, η ουσία παραμένει: μετά από τριάντα χρόνια διαμάχης, άμεσης ή μέσω τρίτων χωρών, το Ιράν και οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να ομαλοποιήσουν τη σχέση τους. Το γεγονός θυμίζει τη συνάντηση, το Φεβρουάριο του 1972, εν μέσω του πολέμου στο Βιετνάμ, του Αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον και του Μάο Τσε Τουνγκ, η οποία άλλαξε την παγκόσμια γεωπολιτική. Και κατόπιν ακολούθησαν και οι οικονομικές σχέσεις, σε σημείο που πλέον το Πεκίνο χρηματοδοτεί το αμερικανικό χρέος και τα iPhone της Apple κατασκευάζονται στο Σέντζεν.

Η ηρεμία ανάμεσα στο Ιράν και τον πρώην «Μεγάλο Σατανά» μπορεί επίσης να συμβάλει στη λήξη των συγκρούσεων στη Συρία και στο Αφγανιστάν. Έντεκα χρόνια μετά την έναρξη της «σταυροφορίας» του Τζορτζ Μπους ενάντια στον «άξονα του Κακού (1)», το Ιράκ καταστράφηκε, η Μέση Ανατολή αποσταθεροποιήθηκε, η Παλαιστίνη περικυκλώθηκε από τείχος, ένα μέρος της Αφρικής παραδόθηκε σε ένοπλους τζιχαντιστές. Κι όμως, σαν ένας τρελός, η ισραηλινή κυβέρνηση προσκολλάται στο καταστροφικό αυτό πλαίσιο. Με συνεργούς της τη Σαουδική Αραβία και τα σουνιτικά Εμιράτα στον Κόλπο, τα οποία επιθυμούν να μείνει διπλωματικά απομονωμένο και εξοβελισμένο από την αγορά πετρελαίου το σιιτικό Ιράν.

Σε όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με την Τεχεράνη, ο Φρανσουά Ολάντ και ο Λοράν Φαμπύς προσπάθησαν να τις καθυστερήσουν ή ακόμα και να τις τορπιλίσουν (2). Η περίπτωση του κ. Νετανιάχου είναι ανίατη, αλλά τουλάχιστον μπορούμε να ελπίζουμε ότι για τους επόμενους ευαίσθητους έξι μήνες, το φάντασμα του Μπους θα σταματήσει να στοιχειώνει το παλάτι των Ηλυσίων.

Serge Halimi

Συντάκτης της «Le Monde diplomatique»
Καϊμάκη Βάλια (μτφ)

(1Στις 29 Ιανουαρίου 2002, αναφερόμενος στον «άξονα του Κακού που οπλίζεται για να απειλήσει την ειρήνη στον κόσμο» (Βόρεια Κορέα, Ιράκ, Ιράν), ο πρόεδρος Μπους δήλωνε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν θα επιτρέψουν στα επικίνδυνα αυτά καθεστώτα να μας απειλήσουν με όπλα καταστροφής».

Μοιραστείτε το άρθρο