el | fr | en | +
Accéder au menu

Το σκάνδαλο Ιρανγκέιτ

Διαβάστε επίσης

Τον Οκτώβριο του 1984, το αμερικανικό Κογκρέσο υιοθετεί την τροπολογία Μπόλαντ, με την οποία απαγορεύεται η «άμεση ή έμμεση υποστήριξη των στρατιωτικών ή παραστρατιωτικών επιχειρήσεων στη Νικαράγουα». Οι υπεύθυνοι του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας -ιδιαίτερα ο διευθυντής της Central Intelligence Agency (CIA), Ουίλιαμ Κέισι και ο σύμβουλος σε θέματα εθνικής ασφάλειας, Ρόμπερτ Μακφάρλαν –προσπαθούν να παρακάμψουν την απόφαση και να βοηθήσουν τους «Κόντρας», τους αντάρτες που επιχειρούν να ανατρέψουν τους Σαντινίστας, οι οποίοι είχαν καταλάβει την εξουσία, το 1979. Εκείνη την εποχή, βρισκόμαστε στο μέσο του «δεύτερου Ψυχρού Πολέμου» μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Σοβιετικής Ένωσης, με τις δύο υπερδυνάμεις να έρχονται υπόγεια αντιμέτωπες στο Αφγανιστάν, την Αγκόλα και τη Νικαράγουα. Ένας από τους τρόπους που προκρίνονται είναι η μυστική πώληση όπλων στην Τεχεράνη, με τα κέρδη να κατευθύνονται στους αντεπαναστάτες της Νικαράγουα. Το σχέδιο συγκλίνει με τη στρατηγική όσων, στο εσωτερικό της αμερικανικής κυβέρνησης, συνεχίζουν να θεωρούν το Ιράν δυνητικό σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών, παρά την επανάσταση του Χομεϊνί. Έτσι, στρέφονται προς το Ισραήλ. Το Τελ-Αβίβ, που διατηρεί δεσμούς με τις δικτατορίες της κεντρικής Αμερικής, βοηθά ήδη τους «Κόντρας» και έχει κρατήσει επαφές με την Τεχεράνη. Μάλιστα, θεωρεί το Ιράκ ως βασικό εχθρό στον πόλεμο που ξεκίνησε όταν η Βαγδάτη εισέβαλε στο γειτονικό Ιράν, το 1980, και κράτησε μέχρι το 1988.

Μέσω ισραηλινών διαύλων, το 1985 παραδίδονται στο Ιράν δύο φορτία αμερικανικού οπλισμού. Την επόμενη χρονιά, οι Ηνωμένες Πολιτείες αναλαμβάνουν απευθείας τις παραδόσεις όπλων. Ο αντισυνταγματάρχης Όλιβερ Νορθ, μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, θα συντονίσει μία από τις παραδόσεις αυτές, μεταβαίνοντας, τον Μάιο του 1986, στην πρωτεύουσα του Ιράν με μία Βίβλο που φέρει την ιδιόχειρη αφιέρωση του προέδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, όμως, αμήχανος στις διαψεύσεις και τις «παραλείψεις» του, σύντομα προτιμά να σταματήσει να πληρώνει το τίμημα: το σκάνδαλο Ιρανγκέιτ ξεσπάει δημόσια. Παίρνει το όνομά του από τη σύγκριση με το σκάνδαλο Γουοτεργκέιτ, το οποίο στοίχισε στον Ρίτσαρντ Νίξον τον προεδρικό θώκο, το 1974. Στις αρχές Οκτωβρίου του 1986, αμερικανικό αεροπλάνο γεμάτο πολεμικό υλικό με προορισμό τους «Κόντρας» πέφτει στη Νικαράγουα. Ένας από τους πιλότους επιζεί και, έχοντας συλληφθεί από τον στρατό των Σαντινίστας, προδίδει το μυστικό. Στις 3 Νοεμβρίου, η φιλοσυριακή εβδομαδιαία εφημερίδα «Al-Shiraa» αποκαλύπτει την όλη υπόθεση. Το θέμα παίρνει τέτοια έκταση που, στις 25 Νοεμβρίου 1986, ο Ρέιγκαν, σε συνέντευξη Τύπου με ζωντανή τηλεοπτική κάλυψη -αφού είχε διαβεβαιώσει ότι «δεν ήταν πλήρως ενήμερος για τον χαρακτήρα των δραστηριοτήτων που σχετίζονταν με τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία»– αναγκάζεται να ανακοινώσει την απαλλαγή των εμπλεκόμενων αξιωματούχων από τα καθήκοντά τους.

Η επιτροπή Τάουερ αναλαμβάνει να ρίξει άπλετο φως στο σκάνδαλο Ιρανγκέιτ. Από τους μήνες ανακρίσεων και από την έκθεσή της, δεν θα αποκαλυφθούν και πολλά πράγματα. Απόδειξη ότι οι καιροί αλλάζουν: ενώ αυτό που, στην αρχή, δεν ήταν παρά μια ταπεινή διάρρηξη στοίχισε τελικά στον Νίξον τον προεδρικό θώκο, ο Ρέιγκαν βγαίνει σχετικά αλώβητος από αυτή την απίστευτη αλυσίδα παρανομιών. Ο αντιπρόεδρος Τζορτζ Μπους, μολονότι είχε ανάμιξη στο σκάνδαλο, δεν θα έχει πρόβλημα να εκλεγεί πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, τον Νοέμβριο του 1988.

ΗΠΑ-ΙΡΑΝ: Οι μεγάλοι σταθμοί μιας θυελλώδους σχέσης

Κρίσιμες διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν

Alain Gresh & Dominique Vidal

Διευθυντής της διαδικτυακής εφημερίδας Orient XXI
Δημοσιογράφος, «Le Monde diplomatique»
Χάρης Λογοθέτης

Μοιραστείτε το άρθρο