Τι κοινό υπάρχει ανάμεσα στην έκφραση των ρευμάτων σκέψης και των απόψεων στην τηλεόραση με το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο; Ίσως το παρακάτω δίδαγμα: «ὅστις γὰρ ἔχει, δοθήσεται αὐτῷ καὶ περισσευθήσεται· ὅστις δὲ οὐκ ἔχει, καὶ ὃ ἔχει ἀρθήσεται ἀπ᾿ αὐτοῦ» (1). Από την 1η Φεβρουαρίου ως τις 20 Μαρτίου, τα 25 κύρια τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια αφιέρωσαν 10 ώρες και 15 λεπτά χρόνου (2) στον Φιλίπ Ποτού (Nouveau Parti anticapitaliste), 5 ώρες και 10 λεπτά στον Ζαν Λασάλ (Résistons!) αλλά 315 ώρες και 15 λεπτά στον Εμμανουέλ Μακρόν (En marche!) και λίγο περισσότερο από 529 ώρες στον Φρανσουά Φιγιόν, σύμφωνα με τις μετρήσεις του Ανώτατου Οπτικοακουστικού Συμβουλίου (CSA). Χρησιμοποιώντας το επιχείρημα της αρχής της ίσης μεταχείρισης (και όχι της ισότητας) που ίσχυε τότε, το TF1 (3) προσκάλεσε στην μεγάλη τηλεμαχία της 20ής Μαρτίου τους 5 υποψήφιους που έρχονταν πρώτοι στις δημοσκοπήσεις. Αποκλεισμένος από το πάνελ, ο Νικολά Ντιπόν-Ενιάν (Debout la France), βουλευτής της Εσόν, κατέθεσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ζητώντας του να διατάξει το CSA να υποχρεώσει το TF1 να αλλάξει το πάνελ.
Στις 16 Μαρτίου, στην αίθουσα προσφυγών του Παλαί Ρουαγιάλ, το επίδικο ξεπερνά τη συγκεκριμένη υπόθεση. Τι προκρίνει η αρχή της ίσης μεταχείρισης για τον καθορισμό της αναλογίας του χρόνου που αφιερώνεται στους υποψήφιους: την αντιπροσωπευτικότητά τους, δηλαδή τη δημοφιλία και την κοινοβουλευτική ισχύ τους, ή μήπως τη συνεισφορά τους στον προεκλογικό διάλογο, δηλαδή την ικανότητά τους να διαδώσουν πρωτότυπες ιδέες (θεωρητικά το CSA λαμβάνει υπ’ όψιν και τα δύο κριτήρια); Και κατά δεύτερο: είναι ευθύνη ενός εμπορικού καναλιού, που ασχολείται κυρίως με την τηλεθέαση και τα διαφημιστικά του έσοδα, να δώσει απάντηση σε μια τέτοια ερώτηση;
Κάτω από μία τοιχογραφία που απεικονίζει το Παλαί ντ’ Ορσέ πριν το κάψουν τα μέλη της Κομμούνας, ο κ. Ντιπόν-Ενιάν εξηγεί: «Διάβασα με μεγάλη ανησυχία το σημείωμα της εταιρείας TF1 [το οποίο έστειλε στο ΣτΕ]. Σε αυτό περιλαμβάνονται σελίδες που προκαλούν σύγκρυο». Ο ίδιος πιστεύει πως «δεν είναι η δουλειά ενός τηλεοπτικού καναλιού να εκτιμά την πολιτική ποιότητα ενός αιρετού εκπροσώπου», χαρακτηρίζοντάς τον «ελάσσονα υποψήφιο» με λόγο «που δεν εισακούεται» και που «δεν παίζει παρά ένα μικρό ρόλο» στην προεκλογική καμπάνια. «Μια τέτοια θεώρηση των αξιών εισαγάγει μια προεπιλογή, η οποία είναι εντελώς αντίθετη από το πνεύμα του νόμου». Εάν το CSA «δεν υπολογίζει παρά μόνο τους υποψήφιους που είναι ήδη παρόντες στα μέσα ενημέρωσης, δεν θα μπορέσουν ποτέ να εισέλθουν νέοι πολιτικοί στη γαλλική δημοκρατία». Άλλωστε, οι ίδιες εκτιμήσεις με βάση τις δημοσκοπήσεις είχαν αποκλείσει τον Μπενουά Αμόν και τον Φρανσουά Φιγιόν από τις τηλεμαχίες κατά τη διάρκεια των προκριματικών εκλογών των κομμάτων τους.
Απέναντί του, οι εκπρόσωποι του CSA και του καναλιού του ομίλου Bouygues κάθονται δίπλα-δίπλα. Οι πρώτοι θεωρούν ότι η αρχή της ίσης μεταχείρισης τηρήθηκε. Αλλά ακόμα κι αν είχε παραβιαστεί, δεν θα μπορούσαν να κάνουν πολλά. Η αρχή ρύθμισης του οπτικοακουστικού τομέα δεν έχει «εξουσία να εκδώσει ασφαλιστικά μέτρα» και δεν «παρεμβαίνει στην εκδοτική ελευθερία των καναλιών» – «κανάλια στα οποία ήδη επιβάλλουμε πάρα πολλούς περιορισμούς!», εξανίσταται η Συλβί Πιέρ-Μπροσολέτ, πρώην συντάκτρια του «Le Point» που διορίστηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο του CSA. Για το TF1, η ανάγκη ώστε οι συζητήσεις να είναι «εύληπτες» και «ξεκάθαρες», επιβάλλει την απομάκρυνση των μισών υποψηφίων. Μόνο οι πιο γνωστοί μπορούν να γίνουν καλύτερα γνωστοί. Ωστόσο, γράφει το κανάλι στο σημείωμά του, η παρουσία του κ. Ντιπόν-Ενιάν «είναι ελάχιστα αισθητή στο δημόσιο διάλογο και είναι αντικείμενο τουλάχιστον διακριτικής παρουσίας στα μέσα ενημέρωσης». Γεγονός που δικαιολογεί τον αποκλεισμό του… Έτσι κι αλλιώς, ανακοινώνει ο συνήγορος του TF1, αυτό είναι και σ’ όποιον αρέσει: «Η αναβολή της τηλεμαχίας είναι πρακτικά αδύνατη. Εάν κερδίσει ο κ. Ντιπόν-Ενιάν τα ασφαλιστικά μέτρα, απλώς δεν θα γίνει ποτέ». Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για το αποτέλεσμα: εάν το ΣτΕ δικαιώσει τον κ. Ντιπόν-Ενιάν, είναι σαν ν’ αποκηρύττει το CSA, του οποίου πρόεδρος είναι ο Ολιβιέ Σραμέκ, πρώην πρόεδρος τμήματος… του ΣτΕ.
Όταν προσκλήθηκε, ως αντιστάθμισμα, στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του TF1 (στις 18 Μαρτίου), ο υποψήφιος που είχε αποκλειστεί από την τηλεμαχία κατήγγειλε τον αποκλεισμό του πριν εγκαταλείψει το πλατό λέγοντας: «Εύχομαι χάρη στην κίνησή μου, μια μέρα το κανάλι σας να επανασυνδεθεί με τη δημοκρατία». Ως μιντιακό κόλπο, το απόσπασμα αυτό προβλήθηκε 13 εκατομμύρια φορές τις επόμενες ημέρες (5), δηλαδή πολύ περισσότερο από την τηλεμαχία από την οποία αποκλείστηκε.
