Στις ανατολικές πεδιάδες της Βολιβίας, η Σάντα Κρουζ Ντε Λα Σιέρα είναι η πρωτεύουσα της περιφέρειας της Σάντα Κρουζ, της μεγαλύτερης και πολυπληθέστερης της χώρας. Με επιφάνεια μεγαλύτερη από εκείνη της Γερμανίας, η περιφέρεια καταλαμβάνει το ένα τρίτο του εδάφους της Βολιβίας και έχει πάνω από δύο εκατομμύρια πληθυσμό, ο οποίος στην πλειονότητά του κατοικεί στην πρωτεύουσα. Η παρουσία υδρογονανθράκων στο υπέδαφος και ένας ισχυρός αγροδιατροφικός τομέας την ανέδειξαν σε οικονομικό πνεύμονα της χώρας, έχοντας πάνω από το 30% του ΑΕΠ.
Στο προηγούμενο ταξίδι μας, τον Δεκέμβριο του 2018, είχαμε συναντήσει την Ναταλία Ιμπάνιεζ στο αεροπλάνο. Μας είχε προτείνει θερμά να μας υποδεχθεί στην πόλη της. «Η Σάντα Κρουζ είναι η πιο μοντέρνα πόλη της Βολιβίας. Είδατε όλα αυτά τα διαμερίσματα;», μας είχε ρωτήσει τότε αναφερόμενη στις πολυτελείς και φυλασσόμενες κατοικίες που ξεφυτρώνουν συνεχώς. «Είναι λογικό, εμείς στην Σάντα Κρουζ ξέρουμε πώς να επενδύσουμε τα χρήματά μας, ξέρουμε πώς να τα κάνουμε να καρποφορήσουν. Όχι σαν αυτούς τους Ινδιάνους που τα χώνουν στο έδαφος, προσφορά στην Πατσαμάμα τους, τη θεά της γονιμότητας». Εκείνη την εποχή, η κ. Ιμπάνιεζ δεν ονειρευόταν παρά ένα πράγμα: να χάσει την εξουσία ο πρόεδρος Έβο Μοράλες, αυτός ο «αγράμματος Ινδιάνος».
Ένα χρόνο αργότερα, η κ. Ιμπάνιεζ μας δίνει ραντεβού στο Divine, ένα κατακαίνουργιο nails bar (κέντρο μανικιούρ) από μάρμαρο και κρύσταλλο. Οι πολυάριθμες υπάλληλοι φορούν κοντές λευκές ρόμπες εργασίας, παπούτσια πλατφόρμες και μπλε φακούς επαφής ώστε να μοιάζουν με τις ανακυκλώσιμες τραγουδίστριες που παρελαύνουν από το κανάλι MTV στις κρεμασμένες στους τοίχους οθόνες. Οι πελάτισσες του κέντρου προσπαθούν να μιλάνε μεταξύ τους μόνο αγγλικά (μέχρι που να εξαντληθεί το λεξικό τους και να ξαναπεράσουν στα ισπανικά). Εδώ η τελευταία λέξη της μόδας είναι να μοιάζεις με Αμερικανό. Γι’ αυτό και στο αεροδρόμιο, πολλοί κάτοικοι της πόλης που έχουν διπλή υπηκοότητα προτιμούν να κάνουν ουρά στα γκισέ των υπηκόων εξωτερικού παρά να περάσουν γρηγορότερα με το βολιβιανό τους διαβατήριο. Την ώρα που φρεσκάρει το μανικιούρ της, η κ. Ιμπάνιες μας λέει πόσο χαρούμενη είναι που η ευχή της πραγματοποιήθηκε. Και όχι χωρίς να δείχνει μια κάποια υπερηφάνεια. Είναι ο ξάδελφός της που «απελευθέρωσε την Βολιβία από την κόλαση της δικτατορίας»: πρόκειται για τον σαραντάχρονο Λουίς Φερνάντο Καμάτσο, δυναμικό εκατομμυριούχο νομικό, ο οποίος -σύμφωνα με πληροφορίες της Διεθνούς σύμπραξης ερευνητών δημοσιογράφων (ICIJ)- τον Απρίλιο του 2016 δημιούργησε τρεις εξωχώριες εταιρείες στον Παναμά για να επιτρέψει σε άτομα, ανάμεσά τους και ο ίδιος, αλλά και σε εταιρείες από την Βολιβία να κρύψουν και να ξεπλύνουν τα χρήματά τους και να επεξεργαστούν σχέδια φοροδιαφυγής…
Πράγματι, τον Νοέμβριο του 2019, ένα πραξικόπημα υποστηριζόμενο από την αστυνομία και το στρατό ανέτρεψε τον Έβο Μοράλες, που από τότε βρίσκεται στην εξορία. Του επεισοδίου προηγήθηκε μια γενική απεργία είκοσι μία ημερών, που με την σειρά της ήταν αποτέλεσμα της αμφισβήτησης των αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών του Οκτωβρίου, τα οποία έδιναν τον απερχόμενο πρόεδρο νικητή από τον πρώτο γύρο. Όλη αυτήν την περίοδο, η Επιτροπή Πολιτών υπέρ της Σάντα Κρουζ, της οποίας προήδρευε ο κ. Καμάτσο, έριχνε λάδι στην φωτιά. Σύμφωνα με τον διαχειριστή της, Ντιέγο Καστέλ, η οργάνωση είχε τη «μεγαλύτερη δυναμική κινητοποίησης της χώρας». Υποψήφιος πλέον στις προεδρικές εκλογές (αρχικά προγραμματισμένες για τις 3 Μαΐου αλλά στην συνέχεια αναβλήθηκαν για τις 18 Οκτωβρίου εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19), εκείνη την εποχή ο κ. Καμάτσο καλούσε σε συγκεντρώσεις στο μνημειώδες άγαλμα του Χριστού Λυτρωτή, ένα από τα κέντρα της πόλης, ώστε να επικοινωνήσει τις οδηγίες του για την συνέχεια των κινητοποιήσεων. «Το 80% της ανατροπής του “Ινδιάνου” έγινε χάρη στην Σάντα Κρουζ, τόσο οικονομικά όσο και επιμελητειακά», καταλήγει η κ. Ιμπανιέζ. Ποιος είναι ο «Ινδιάνος»; Ο ανατραπείς πρόεδρος Έβο Μοράλες. Μια άλλη κάτοικος της Σάντα Κρουζ, την οποία συναντάμε αργότερα, μας το επιβεβαιώνει: η κ. Σίρσε Μιράντα μας διηγείται πως κάθε βράδυ έβλεπε τον σύντροφό της και πολλά μέλη της Επιτροπής Πολιτών να κάνουν το γύρο των μπλόκων της πόλης ώστε να «επιβραβεύσουν» τους διαδηλωτές για την κινητοποίησή τους, με χρήματα και με ρύζι. Σαστισμένη απ’ όσα είδε, χώρισε κατόπιν από τον σύντροφό της.
Στο κέντρο της πόλης, στην οδό Κάναντα Στρόνγκεστ, σ’ ένα όμορφο κτίριο αποικιακού ρυθμού περιτριγυρισμένου από μια μεγάλη σκιώδη αυλή όπου κυματίζει η πρασινόλευκη σημαία της Σάντα Κρουζ, η Επιτροπή Πολιτών υπέρ της Σάντα Κρουζ είναι «η ηθική κυβέρνηση των κατοίκων της περιφέρειας», εξηγεί ο κ. Καστέλ. Ποιος είναι ο ρόλος της; «Να στηρίξει τα συμφέροντα της
Σε σχέση με τους άλλους απαραίτητους παράγοντες «θα πρέπει να έχεις γεννηθεί στην Σάντα Κρουζ και να ζεις εκεί περισσότερα από 15 χρόνια», συμπληρώνει ο κ. Καστέλ πριν να προσθέσει «Μας υποχρεώνει μοντέρνος κόσμος! Μέχρι πρόσφατα, θα έπρεπε επίσης να είσαι γιος κατοίκων της Σάντα Κρουζ». «Γιος», γιατί ξέχασε να πει, ότι η επήρεια του «μοντέρνου κόσμου» δεν φτάνει μέχρι του σημείου να επιτρέψει στις γυναίκες να προεδρεύσουν της ισχυρής Επιτροπής στη συντηρητική αυτή πόλη. Παρ’ όλο που περιλαμβάνει ένα «γυναικείο τομέα», αυτός παραμένει περιφερειακός και περιορισμένος στις κοινωνικές συναναστροφές.