Μα τι κάνουν οι Γάλλοι δημοσιογράφοι και σχολιαστές, συνήθως τόσο αχόρταγοι για «μυστικά έγγραφα» σχετικά με τη Ρωσία; Εκείνοι που εντοπίζουν κάθε «κρυφό σχέδιο» της Μόσχας για τη διάλυση της συνοχής των δημοκρατικών κοινωνιών, κάθε «πράκτορα» των Ρώσων που παραμονεύει στον κρατικό μηχανισμό; Στις 28 Απριλίου, η συντηρητική γερμανική εφημερίδα «Die Welt» τούς παρέδωσε στο πιάτο ένα εμπιστευτικό σχέδιο από την Ανατολή, την τελευταία εκδοχή της ειρηνευτικής συμφωνίας που διαπραγματεύτηκαν το Κίεβο και η Μόσχα στην αρχή του πολέμου. Ένα σημαντικό κείμενο, η υιοθέτηση του οποίου θα μπορούσε να είχε αποφύγει δύο χρόνια αντιπαράθεσης και εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους. Τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης δεν έκαναν σχεδόν καμία αναφορά σε αυτό (1), ίσως από το άγχος τους να μην εμβαθύνουν πολύ σε μια υπόθεση όπου το στρατόπεδο των δυτικών πολεμοκάπηλων δεν παίζει και τον καλύτερο ρόλο.
Κωνσταντινούπολη, 29 Μαρτίου 2022. Οι αντιπροσωπείες της Ρωσίας και της Ουκρανίας συναντώνται για έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων, τον έβδομο μέσα σε έναν μήνα, σε ένα ρευστό στρατιωτικό σκηνικό, καθώς ο Ρώσος εισβολέας υφίσταται τις πρώτες του ήττες. Στο τέλος των συνομιλιών, κάθε πλευρά χαιρέτισε τη «σημαντική» πρόοδο που σημειώθηκε και εξέφρασε την αισιοδοξία της. Το Κίεβο άνοιξε την πόρτα στο καθεστώς ουδετερότητας και η Μόσχα στην κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, οι συνομιλίες διακόπηκαν, για λόγους που ακόμη συζητούνται. Το έγγραφο της «Die Welt» προσφέρει μερικές διευκρινίσεις.
Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, η αποκάλυψη των σφαγών της Μπούτσα τις πρώτες ημέρες του Απριλίου άλλαξε την κατάσταση, πείθοντας τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι δεν μπορούσε πλέον να διαπραγματεύεται με τους «γενοκτόνους». Στην πραγματικότητα, οι συζητήσεις συνεχίστηκαν μέσω τηλεδιάσκεψης μέχρι τις 15 Απριλίου, σχεδόν ένα δεκαπενθήμερο μετά την αποκάλυψη των εγκλημάτων πολέμου. Δύο εβδομάδες διαπραγματεύσεων οι οποίες μετέτρεψαν τις γενικές γραμμές που είχαν συμφωνηθεί στην Κωνσταντινούπολη σε ένα λεπτομερές κείμενο δεκαεπτά σελίδων. Η ανάγνωσή του αποκαλύπτει τις προτεραιότητες των δύο πλευρών και την έκταση των συμβιβασμών που ήταν διατεθειμένες να κάνουν προκειμένου να τερματιστούν οι μάχες.
Αντί για εδαφικές κατακτήσεις, η Ρωσία επιδίωκε εγγυήσεις ασφάλειας στα σύνορά της, προβλέποντας από το πρώτο άρθρο τη «μόνιμη ουδετερότητα» της Ουκρανίας, η οποία θα συμφωνούσε να παραιτηθεί από όλες τις στρατιωτικές συμμαχίες, να απαγορεύσει την παρουσία ξένων στρατευμάτων στο έδαφός της και να μειώσει το οπλοστάσιό της, διατηρώντας παράλληλα ανοιχτό το ενδεχόμενο ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αντάλλαγμα, η Μόσχα θα δεσμευόταν να αποσύρει τα στρατεύματά της από τις περιοχές που κατέλαβε μετά τις 24 Φεβρουαρίου, να μην επιτεθεί ξανά στην Ουκρανία και να συναινέσει στον μηχανισμό βοήθειας που ζητούσε το Κίεβο για την εγγύηση αυτών των δεσμεύσεων: σε περίπτωση επίθεσης εναντίον της Ουκρανίας, τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών θα αναλάμβαναν να την υπερασπιστούν.
Γιατί οι Ουκρανοί εγκατέλειψαν τελικά το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ενώ είχαν συνεχίσει τις συνομιλίες, παρά την Μπούτσα, και η ειρήνη φαινόταν να είναι εφικτή; Τα τελευταία δύο χρόνια, τα στοιχεία υποδεικνύουν την ευθύνη των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου: οι δύο χώρες, υπερβολικά βέβαιες για την κατατρόπωση της Ρωσίας, απέρριψαν κατηγορηματικά τον μηχανισμό προστασίας που είχαν επινοήσει οι διαπραγματευτές. «Όταν επιστρέψαμε από την Κωνσταντινούπολη, ο Μπόρις Τζόνσον έφτασε στο Κίεβο [στις 9 Απριλίου] και είπε: "Δεν θα υπογράψουμε τίποτα [με τους Ρώσους], ας συνεχίσουμε να πολεμάμε"», ανέφερε πρόσφατα ο επικεφαλής των Ουκρανών διαπραγματευτών Νταβίντ Αρακάμια (2). Η διήγηση αυτή αμφισβητείται από τον ίδιο, αλλά επιβεβαιώνεται από έρευνα της «Wall Street Journal» (3).
Όσο για τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, κάνουν τα στραβά μάτια.
