Στην επιστολή του προς τον Μαροκινό ηγέτη, ο Γάλλος πρόεδρος επεσήμανε ότι το σχέδιο αυτονομίας της Σαχάρας που υποστηρίζει από το 2007 το Ραμπάτ είναι «η μόνη βάση για την επίτευξη μιας δίκαιης και διαρκούς πολιτικής λύσης, η οποία θα είναι προϊόν διαπραγμάτευσης σύμφωνης με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ». Όπως το συνηθίζει, ο ένοικος του Μεγάρου των Ηλυσίων δεν φοβάται τις αντιφάσεις, αφού ο ΟΗΕ θεωρεί πως, αντιθέτως, η περιοχή αυτή είναι «μη αυτόνομη» και πως η αποαποικιοποίησή της θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέσω ενός δημοψηφίσματος αυτοδιάθεσης των τοπικών πληθυσμών.
Αυτή η εκλογική διαδικασία, εάν υποθέσουμε ότι κάποια ημέρα θα συμβεί, θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανεξαρτησία που διεκδικεί το Μέτωπο Πολισάριο (1). Ωστόσο, κατά τον Μακρόν, «το παρόν και το μέλλον της Δυτικής Σαχάρας εντάσσονται στο πλαίσιο της μαροκινής κυριαρχίας». Η αναγνώριση του μαροκινού χαρακτήρα της πρώην ισπανικής αποικίας –κάτι που ένας Γάλλος πρόεδρος κάνει για πρώτη φορά– ενθουσιάζει τη μαροκινή κυβέρνηση, η οποία απαιτούσε επί πολύ καιρό μια τέτοια δέσμευση.
Η επιλογή των Γάλλων δεν στερείται κινήτρων. Συγκεκριμένα, το Παρίσι βάζει τέλος σε μια πολυετή διαφωνία με το βασίλειο του Μαρόκου, του οποίου η οικονομική και διπλωματική επιρροή στην Υποσαχάρια Αφρική θα του είναι πολύτιμη ύστερα από τη σειρά αποτυχιών που είχε στις χώρες του Σαχέλ, της περιοχής νότια της Σαχάρας. Όμως, αυτή η στρατηγική επιλογή προκαλεί απέχθεια στην Αλγερία, τον κύριο υποστηρικτή του Μετώπου Πολισάριο. Η Ισπανία, επειδή υιοθέτησε την άποψη του Μαρόκου το 2022, υπέστη ποικίλα οικονομικά αντίποινα και προκάλεσε τον τερματισμό της αλγερινο-ισπανικής συνθήκης φιλίας και συνεργασίας.
Τι θα συμβεί με τη Γαλλία; Το Αλγέρι έχει ήδη ανακαλέσει τον πρεσβευτή του –για τρίτη φορά μέσα σε τρία χρόνια– και φαίνεται πως η επίσημη επίσκεψη στη Γαλλία που ετοιμαζόταν να πραγματοποιήσει το φθινόπωρο ο Αμπντελματζίντ Τεμπούν δεν θα λάβει χώρα. Αν και δεν υπάρχει σχεδόν καμία αμφιβολία για την επανεκλογή, στις 7 Σεπτεμβρίου, του Αλγερινού προέδρου, είναι δύσκολο να τον φανταστούμε να ταξιδεύει στο Παρίσι ύστερα από μια τέτοια προσβολή, εκτός εάν σκηνοθετηθεί για νιοστή φορά μια συμφιλίωση. Διμερή θέματα όπως η συνεργασία όσον αφορά τη μετανάστευση, τα δικαιώματα των διπλών υπηκόων, η βελτίωση των συνθηκών ζωής για τους ηλικιωμένους Βορειοαφρικανούς μετανάστες πρώτης γενιάς στη Γαλλία (chibanis) ή η από κοινού δουλειά πάνω στην ιστορική μνήμη θα μπουν σε αναμονή. Ο καιρός όπου οι Αλγερινοί ηγέτες χειροκροτούσαν τον τότε υποψήφιο πρόεδρο Μακρόν, όταν τον Φεβρουάριο του 2017 συνέκρινε τη γαλλική αποικιοκρατία με έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, έχει παρέλθει.
Όμως, πέρα από τις επαναλαμβανόμενες φαγωμάρες μεταξύ Αλγερίου και Παρισιού –οι οποίες κρύβουν την ανθεκτικότητα σημαντικών ανθρώπινων και οικονομικών δεσμών–, η κρίση αυτή δεν αποτελεί ευχάριστη είδηση για τη σταθερότητα στη Βορειοδυτική Αφρική. Παίρνοντας το μέρος του Μαρόκου, ο Μακρόν εμποδίζει πλέον τη Γαλλία να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή σε περίπτωση επιδείνωσης των εντάσεων μεταξύ Αλγερίου και Ραμπάτ. Οι δύο αντίπαλοι κινητοποιούν σημαντικά κονδύλια για τις στρατιωτικές δαπάνες τους [18,3 δισεκατομμύρια δολάρια από πλευράς Αλγερίας το 2023 και 5 δισεκατομμύρια δολάρια από πλευράς Μαρόκου (2)], ενώ οι διπλωματικές σχέσεις έχουν διακοπεί από τον Αύγουστο του 2021. Έως τώρα, η κάθε πλευρά μεριμνούσε να μην διαπράξει το ανεπανόρθωτο, ωστόσο μια αδελφοκτόνα σύγκρουση παραμένει πιθανή. Δεδομένου του μεγέθους της αλγερινής και της μαροκινής κοινότητας στο έδαφός της, ποιος μπορεί να πιστέψει πως η Γαλλία δεν θα υφίστατο τις συνέπειες μια τέτοιας σύγκρουσης;
