Μπορούμε να κορδώνουμε το στήθος χορεύοντας παράλληλα τον χορό της κοιλιάς; Από καλλιτεχνικής άποψης, δεν προτείνεται: η ακαμψία του κορμού εμποδίζει την ευλυγισία της λεκάνης, με αποτέλεσμα μια άγαρμπη κίνηση που κάπως γελοιοποιεί εκείνον που την εκτελεί. Και το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου πιο πειστικό στο επίπεδο της διπλωματίας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, που υποδέχθηκαν την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ με ένα μείγμα παλικαρισμών και δηλώσεων αφοσίωσης, δεν θα αργήσουν να το διαπιστώσουν.
Η νίκη του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου έσπειρε τον πανικό στις κυβερνήσεις της Γηραιάς Ηπείρου, όπου όλες τους φοβούνται ότι ο Τραμπ θα εφαρμόσει το πρόγραμμά του: διακοπή των παραδόσεων όπλων στην Ουκρανία, τέλος της αμερικανικής ομπρέλας ασφάλειας, επανεξέταση των παραδοσιακών συμμαχιών, επιθετικός προστατευτισμός… Μέτρα τα οποία θα ανέτρεπαν την παγκόσμια τάξη που εγκαθιδρύθηκε την επομένη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και για τα οποία δεν είναι προετοιμασμένη η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεν έχει σημασία: από το Παρίσι ώς τις Βρυξέλλες, οι πολιτικοί αρχηγοί κάνουν τον καμπόσο. «Έχουμε αποδείξει ότι η Ευρώπη στάθηκε ικανή να πάρει τη μοίρα στα χέρια της όταν ήταν ενωμένη», καυχιέται η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ ο Εμμανουέλ Μακρόν αναγγέλλει την έλευση μιας «πιο ενωμένης, πιο ισχυρής και πιο κυρίαρχης Ευρώπης», προικισμένης με «στρατηγική αυτονομία». Ωραία λόγια, στα οποία κανείς πια δεν πιστεύει πραγματικά.
Αφενός διότι αυτή η υπόσχεση έχει δοθεί επανειλημμένα (όταν έπεσε το τείχος του Βερολίνου, μετά την αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ, κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, στην αρχή της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ…), χωρίς να αλλάξει τίποτα όσον αφορά το καθεστώς υποτέλειας των Ευρωπαίων. Ακόμα και όταν ο ένοικος του Λευκού Οίκου είναι «φίλος», εξακολουθεί να τους ποδοπατά. Έτσι, ο Τζο Μπάιντεν επιτάχυνε την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, υποχρεώνοντας τους Γάλλους και τους Βρετανούς σε μια χαοτική εκκένωση. Διαπραγματεύτηκε πίσω από την πλάτη των πρώτων μια στρατιωτική συμφωνία με τους δεύτερους και τους Αυστραλούς, αρπάζοντας από το Παρίσι μια σύμβαση 56 δισεκατομμυρίων ευρώ για την παράδοση υποβρυχίων στην Αυστραλία. Και δεν νοιάστηκε καθόλου για τον αντίκτυπο στην οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου του σχεδίου του περί ανάπτυξης πράσινης βιομηχανίας –ενώ υπολόγισε περισσότερο τον Καναδά.
Αφετέρου διότι οι Ευρωπαίοι δεν έχουν τα μέσα για να εκπληρώσουν τις φιλοδοξίες τους. Αν η Ουάσιγκτον σταματούσε, ή και αν μείωνε, τη βοήθειά της προς το Κίεβο, θα ήταν ανίκανοι να πάρουν τη σκυτάλη –δεν αποδεσμεύεσαι τόσο εύκολα από δεκαετίες εξάρτησης από το στρατιωτικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ, τις ευρεσιτεχνίες, την τεχνογνωσία, τις οργανωτικές δομές, τις εφοδιαστικές υποδομές, τα συστήματα πληροφοριών, τις παραγωγικές ικανότητές τους… Και σε μια τέτοια περίπτωση, η Ουκρανία δεν θα έχει άλλη επιλογή παρά να αποδεχθεί τους όρους ειρήνης που θα έχουν διαπραγματευτεί οι ΗΠΑ με τη Ρωσία, με αποτέλεσμα πιθανές εδαφικές απώλειες. Για τους Ευρωπαίους ηγέτες, που έχουν επενδύσει τόσα χρήματα και τόσο πολιτικό κεφάλαιο στη νίκη της Ουκρανίας παρουσιάζοντάς την ως τη μόνη πιθανή λύση, το χαστούκι θα ήταν δυνατό. Οπότε προσπαθούν απελπισμένα να μεταπείσουν τον Τραμπ, ώστε να μην υλοποιήσει τις απειλές του, προσφέροντάς του όσα επιθυμεί. Τη μια μέρα, η φον ντερ Λάιεν προτείνει η Ευρώπη να αγοράσει μεγαλύτερες ποσότητες αμερικανικού αερίου. Την επομένη, η Γερμανίδα υπουργός Αναλένα Μπέρμποκ εισηγείται να αυξηθούν οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί με σκοπό να φτάσουν το 3% του ΑΕΠ. Και την τρίτη μέρα, η Κάγια Κάλας, ύπατη εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξωτερική πολιτική, χαρακτηρίζει την Κίνα «συστημικό αντίπαλο», πιθηκίζοντας την αμερικανική ρητορική.
Και δεν θα πρέπει να υπολογίζουμε σε κάποιου είδους ενότητα. Οι Ευρωπαίοι αποδείχθηκαν ανίκανοι να μιλήσουν με ενιαία και δυνατή φωνή ύστερα από τα εντάλματα σύλληψης που εξέδωσε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εις βάρος του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου για «εγκλήματα πολέμου» και «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Η Αυστρία, η Ουγγαρία και η Τσεχία απορρίπτουν την απόφαση. Το Βέλγιο, η Ιρλανδία και η Ισπανία την υποστηρίζουν. Όσο για τη Γαλλία και τη Γερμανία, βρίσκονται σε δύσκολη θέση και δηλώνουν ότι την λαμβάνουν υπόψη, χωρίς να δεσμεύονται περαιτέρω. Να αρέσεις στις ΗΠΑ ή να σέβεσαι το διεθνές δίκαιο; Τι τρομακτικό δίλημμα…
