Το Διαδίκτυο είναι αμερικανική εφεύρεση της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Το Πεντάγωνο έψαχνε, τότε, ένα σύστημα επικοινωνίας που δεν θα ήταν δυνατόν να καταστραφεί από ατομική επίθεση και το οποίο θα επέτρεπε στους πολιτικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους, που θα επιβίωναν, να έρθουν σε επαφή μεταξύ τους για να εξαπολύσουν την αντεπίθεση.
Ο Βίντον Σερφ, φοιτητής, ακόμα, στο Πανεπιστήμιο, εφηύρε και κατασκεύασε, μαζί με μία ομάδα ερευνητών -με δημόσια χρηματοδότηση- τα πρωτόκολλα λειτουργίας και τα εργαλεία του νέου, επαναστατικού τρόπου επικοινωνίας. Τότε, μπορούσε να το χρησιμοποιήσει μόνο μια μειονότητα πανεπιστημιακών, στρατιωτικών και μυημένων.
Το παγκόσμιο δίκτυο
Το 1989, οι φυσικοί Τιμ Μπερνερς-Λι (1) και Ρομπέρ Καγιό, ερευνητές του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πυρηνικής Ερευνας (CERN) στη Γενεύη, δημιούργησαν ένα σύστημα υπερκειμένου (2) και εφηύραν, έτσι, το World Wide Web, (3) το οποίο ευνόησε τη διάδοση των πληροφοριών και την πρόσβαση του κοινού στο Διαδίκτυο, καθώς και την εξαιρετική, εκρηκτική ανάπτυξή του.
Από το 1998, το παγκόσμιο Δίκτυο ρυθμίζεται από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό ιδιωτικού δικαίου Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN), που βρίσκεται στο Λος Άντζελες, και ο οποίος υπόκειται τόσο στους νόμους της Καλιφόρνια όσο και στον έλεγχο του υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ.
Ο ICANN είναι ο μεγάλος ελεγκτής του Δικτύου. Βασίζεται σε ένα τεχνικό υπόβαθρο που αποτελείται από δεκατρείς ισχυρούς υπολογιστές, τους «διακομιστές βάσης», (4) οι οποίοι βρίσκονται στις ΗΠΑ (τέσσερις στην Καλιφόρνια και έξι κοντά στην Ουάσινγκτον), την Ευρώπη (Στοκχόλμη και Λονδίνο) και την Ιαπωνία (Τόκιο).
Κύρια αποστολή του ICANN είναι ο συντονισμός των διευθύνσεων (Domain Name System, DNS), τις οποίες πληκτρολογεί ο χρήστης για να έχει πρόσβαση σε μια ιστοσελίδα. Κάθε υπολογιστής που είναι συνδεδεμένος με το Διαδίκτυο διαθέτει μία μοναδική διεύθυνση, που ονομάζεται «διεύθυνση ΙΡ» (διεύθυνση του Πρωτοκόλλου Ίντερνετ). Οι διευθύνσεις αυτές αποτελούνται από αριθμούς, τους οποίους είναι δύσκολο να θυμόμαστε.
Το DNS, όμως, επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε γράμματα και οικείες λέξεις, δηλαδή ένα «όνομα», αντί για αριθμούς. Για παράδειγμα, αντί να πληκτρολογήσουμε αριθμούς, μπορούμε να πληκτρολογούμε www.monde-diplomatique.fr. Το DNS μετατρέπει το όνομα στους αριθμούς που αντιστοιχούν στη διεύθυνση ΙΡ, και έτσι επιτρέπει στον υπολογιστή μας να συνδεθεί με την ιστοσελίδα που θέλει.
Το DNS επιτρέπει, επίσης, τη σωστή λειτουργία του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Όλα αυτά, σε πλανητική κλίμακα και σε κλάσματα δευτερολέπτου. Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του, «το ICANN έχει αποστολή να διατηρεί τη λειτουργική σταθερότητα του Διαδικτύου, να προωθεί τον ανταγωνισμό, να εξασφαλίζει την παγκοσμιότητα των διαδικτυακών επικοινωνιών και να επεξεργάζεται την πολιτική που αντιστοιχεί στην αποστολή του, σύμφωνα με μια συναινετική διαδικασία». (5)
Εδώ και λίγο καιρό, όμως, δεν υπάρχει πια συναίνεση. Η κυριαρχία των ΗΠΑ στο Διαδίκτυο αμφισβητείται όλο και περισσότερο.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, στη Γενεύη, κατά τη διάρκεια μιας προκαταρκτικής διαπραγμάτευσης μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ενωσης, πριν από τη Σύνοδο της Τύνιδας, τα είκοσι πέντε κράτη-μέλη της Ε.Ε. απαίτησαν ομόφωνα την αναμόρφωση της διοίκησης του Ίντερνετ, με την ευκαιρία της επικείμενης λήξης -τον Σεπτέμβριο του 2006- του συμβολαίου που δεσμεύει τον ICANN με το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου. Η συνάντηση κατέληξε σε αποτυχία: η Ουάσινγκτον αρνήθηκε κάθε αλλαγή.
Η Βραζιλία, η Κίνα, η Ινδία και το Ιράν διαφωνούν με την Ουάσινγκτον και κρατούν την ίδια στάση με την Ευρώπη, κάθε μία, όμως, για τους δικούς της λόγους. Κάποιοι, μάλιστα, απειλούν να δημιουργήσουν δικούς τους εθνικούς οργανισμούς διαχείρισης του Διαδικτύου, κάτι που θα οδηγούσε σε καταστροφικό κατακερματισμό του.
Η διαφωνία έχει και γεωπολιτική διάσταση. Σ’ έναν κόσμο παγκοσμιοποιημένο, όπου η επικοινωνία έχει αναχθεί σε στρατηγική πρώτη ύλη και όπου κυριαρχεί η οικονομία του άυλου, τα δίκτυα επικοινωνίας παίζουν κεντρικό ρόλο.
Ο έλεγχος του Διαδικτύου προσφέρει, σε αυτόν που τον ασκεί, στρατηγικό πλεονέκτημα, όπως τον 19ο αιώνα, ο έλεγχος των θαλάσσιων δρόμων επέτρεπε στην Αγγλία να κυριαρχεί στον κόσμο.
Η αμερικανική ηγεμονία του Διαδικτύου δίνει, θεωρητικά, στις ΗΠΑ τη δύναμη να περιορίσουν την πρόσβαση σε όλες τις ιστοσελίδες, σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Μπορούν, επίσης, να μπλοκάρουν όλες τις αποστολές μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στον πλανήτη.
Μέχρι σήμερα, δεν το είχαν κάνει ποτέ. Έχουν, όμως, τη δυνατότητα να το κάνουν. Και αυτή η πιθανότητα ανησυχεί ιδιαίτερα πολλές χώρες. (6) Ήρθε, λοιπόν, η ώρα, να ζητήσουμε να σταματήσει να εξαρτάται ο ICANN από την Ουάσινγκτον και να γίνει, επιτέλους, ανεξάρτητος οργανισμός, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
«Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»
