Το ερώτημα της ευθύνης για τη σύγκρουση στον Καύκασο δεν μας ταλάνισε ιδιαίτερα. Λιγότερο από μία εβδομάδα ύστερα από τη γεωργιανή επίθεση, δύο γάλλοι σχολιαστές, ειδικοί επί παντός του επιστητού, την έκριναν «παρωχημένη». Ένας νεοσυντηρητικός ισχυρός Αμερικάνος τούς είχε δώσει τον τόνο. Το να γνωρίζουμε ποιος ξεκίνησε πρώτος «δεν έχει μεγάλη σημασία», ξεκαθάρισε ο Ρομπέρ Καγκάν, γιατί, «αν ο Μιχαήλ Σαακασβίλι δεν είχε πέσει στην παγίδα του Βλαντιμίρ Πούτιν αυτή τη φορά, έτσι κι αλλιώς θα βρισκόταν άλλη αφορμή για διένεξη». (1)
Η πρώτη υπόθεση οδηγεί και σε δεύτερη: εάν τη μέρα της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων η ένοπλη επιχείρηση είχε άλλον ιθύνοντα και όχι τον νεαρό γλωσσομαθή Σαακασβίλι, διπλωματούχο της νομικής σχολής του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, τότε οι δυτικές κυβερνήσεις και τα μέσα ενημέρωσης θα είχαν, άραγε, εκφράσει την αγανάκτησή τους απέναντι σε μια τόσο συμβολική πράξη;
Οι καλοί και οι κακοί
Όταν, όμως, γνωρίζουμε εκ των προτέρων ποιος είναι ο καλός και ποιος ο κακός, είναι περισσότερο εύκολο να παρακολουθήσουμε τον ρου της ιστορίας. Οι καλοί, όπως η Γεωργία, έχουν υποχρέωση να διατηρούν την εδαφική τους ακεραιότητα και να αποκρούουν τις αποσχιστικές ίντριγκες που ετοιμάζουν εναντίον τους συνωμότες γείτονες.
Οι κακοί, όπως η Σερβία, πρέπει να συναινούν στην αυτοδιαχείριση της αλβανόφωνης μειονότητάς τους (Κόσοβο), ενώ, σε περίπτωση άρνησης, πρέπει να υφίστανται τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ.
Το ηθικό δίδαγμα είναι ακόμα πιο σημαντικό όταν ο καλός φιλοαμερικανός πρόεδρος επαναπατρίζει μέρος των στρατιωτών που έστειλε να... εισβάλουν στο Ιράκ...
Στις 16 Αυγούστου, ο αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους αναφέρθηκε με σοβαρότητα στις «αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ» και στην «ανεξαρτησία, την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα» της Γεωργίας, της οποίας «τα σύνορα πρέπει να χαίρουν του ιδίου σεβασμού όπως και των άλλων χωρών». Επομένως, μόνο οι ΗΠΑ διατηρούν το δικαίωμα να δρουν μονομερώς όταν εκτιμούν -ή προσποιούνται- ότι κινδυνεύει η ασφάλειά τους.
Μήνυμα απ’ το Πεντάγωνο
Στην πραγματικότητα, τα τελευταία γεγονότα ακολουθούν μια πολύ πιο απλή λογική: η Ουάσιγκτον παίζει τη Γεωργία (και αντίστροφα) ενάντια στη Ρωσία, και η Μόσχα παίζει τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία ενάντια στη Γεωργία για να την «τιμωρήσει». Το 1992, δύο εκθέσεις του Πενταγώνου προσπαθούσαν να προειδοποιήσουν το Λευκό Οίκο ακριβώς για την πιθανή αναγέννηση της ρωσικής δύναμης, που τότε ήταν κομματιασμένη.
Σύμφωνα με τις εκθέσεις, για να μπορέσουν οι ΗΠΑ να διατηρήσουν την ηγεμονία τους, η οποία γεννήθηκε από τη νίκη στον πόλεμο του Κόλπου και τη διάλυση του σοβιετικού μπλοκ, όφειλαν να «πείσουν τους δυνητικούς αντιπάλους τους να μην ελπίζουν ότι θα παίξουν σημαντικότερο ρόλο». Και αν δεν τους έπειθε η Ουάσιγκτον, έπρεπε να τους «αποτρέψει». Κύριος στόχος του ζήλου η Ρωσία, «μόνη δύναμη στον κόσμο που μπορεί να καταστρέψει τις ΗΠΑ». (2)
Ποιος μπορεί, λοιπόν, να καταλογίσει στους ρώσους ηγέτες ότι βίωσαν τη δυτική βοήθεια στις «πολύχρωμες επαναστάσεις» στην Ουκρανία και τη Γεωργία, την είσοδο στο ΝΑΤΟ πρώην μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας και την εγκατάσταση αμερικανικών πυραύλων στο πολωνικό έδαφος ως εκφάνσεις της παλιάς στρατηγικής αποδυνάμωσης της χώρας τους, όποιο κι αν είναι το καθεστώς της;
«Η Ρωσία έχει αναδειχθεί σε μεγάλη δύναμη, αυτό είναι ανησυχητικό», παραδέχτηκε, άλλωστε, και ο Μπερνάρ Κουσνέρ, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών. (3)
Αρχιτέκτονας, το 1980, της ιδιαίτερα ριψοκίνδυνης στρατηγικής της Ουάσιγκτον για το Αφγανιστάν (στρατιωτική υποστήριξη των ισλαμιστών για να νικήσουν τους κομμουνιστές...), ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι εξήγησε λεπτομερώς το δεύτερο επίπεδο του αμερικανικού σχεδίου: «Η Γεωργία μάς εξασφαλίζει την πρόσβαση στα πετρέλαια και σύντομα και το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν, της Κασπίας Θάλασσας και της κεντρικής Ασίας. Αντιπροσωπεύει, λοιπόν, για μας, μείζον στρατηγικό ατού». (4)
Κανείς δεν θα μπορούσε να κατηγορήσει τον Μπρεζίνσκι για ασταθή συμπεριφορά: ακόμα και όταν η Ρωσία αργοπέθαινε, την εποχή του Γέλτσιν, επεδίωκε να τη διώξει από τον Καύκασο και την κεντρική Ασία για να εξασφαλίσει την ενεργειακή τροφοδοσία της Δύσης. (5)
Από τότε, η Ρωσία πάει καλύτερα, οι ΗΠΑ λιγότερο καλά και το πετρέλαιο κοστίζει ακριβότερα.
Θύμα αυτών των προκλήσεων που εξαπέλυσε ο πρόεδρός της, η Γεωργία, η οποία υπέστη το σοκ της τριπλής αυτής δυναμικής.
«Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»
