Στο Μπορντό, ο καθηγητής Πατρίκ Μπροσάρ, ένας από τους υπέρμαχους της χρήσης του αμίαντου, διευθύνει την ιατρική παρακολούθηση του προσωπικού, στη μόλυνση του οποίου είχε συμβάλει. Στο Κλερμόν Φεράν εγκαταστάθηκε πρόσφατα το LHCF Environnement, ένα εργαστήριο ανάλυσης σκόνης, ινών και άλλων σωματιδίων.
Ποιος είναι ο διευθύνων σύμβουλός του; Ο Ντανιέλ Μπουίζ, πρώην γενικός γραμματέας του εργοδοτικού επιμελητηρίου του αμιάντου και μέλος της Διαρκούς Επιτροπής για τον Αμίαντο (CPA) με την ιδιότητα του μέλους της Asbestos International Association. (1) Αυτό αποτελεί πρόκληση για τις εργάτριες του Αμιζόλ: «Στην αρχή κάνεις λεφτά "αμιαντώνοντας" και, όταν περάσει πια αυτή η εποχή, κάνεις λεφτά με την αφαίρεση του αμιάντου».
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 αποδεικνύεται με αναμφισβήτητο τρόπο ότι ο αμίαντος είναι καρκινογόνος. Εκείνη την εποχή, ο καθηγητής Ζαν Μπινιόν προβληματίζεται: «Πιστεύω ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να περιμένουμε χρόνια μέχρι να βρεθούν πειστικότερες αποδείξεις για να διορθώσουμε το πρόβλημα της ρύπανσης που δημιουργείται στο εσωτερικό παρόμοιων χώρων», (2) γράφει στις 20 Νοεμβρίου 1975 σχετικά με τη ρύπανση από αμίαντο των χώρων του Πανεπιστημίου Ζισιέ. (3)
Ωστόσο, όταν το 1982 έγινε διευθυντής του πνευμονολογικού τμήματος του περιφερειακού νοσοκομείου του Κρετέιγ (Βαλ-ντε-Μαρν), συνέβαλε στη δημιουργία ης Διαρκούς Επιτροπής για τον Αμίαντο (CPA). Αυτός ο οργανισμός, ο οποίος καθοδηγείται από το λόμπι του αμιάντου σε συνεργασία με ένα γραφείο ειδικευμένο στην επικοινωνία, θα διαχειριστεί το πρόβλημα του αμιάντου στη Γαλλία επί δεκαπέντε χρόνια, με την ευλογία των κυβερνήσεων...
Μάλιστα, ο δόκτωρ Μπινιόν προσφέρει την κάλυψή του στην καναδική βιομηχανία αμιάντου, η οποία ισχυρίζεται ότι «εξάλειψε την τοξικότητα του αμιάντου επιφέροντας τροποποιήσεις στην επιφάνειά του». (4) Εκείνη την εποχή, είναι μέλος της ερευνητικής και μελετητικής ομάδα του νοσοκομείου Ανρί Μοντόρ (Κρετέιγ), το οποίο ειδικεύεται στις αναπνευστικές και τις περιβαλλοντικές παθήσεις.
Με το κύρος της επιστημονικής αυθεντίας του -ανήκει στη μονάδα 139 του Εθνικού Ινστιτούτου για την Υγεία και την Έρευνα (Inserm) και διευθύνει την κλινική των αναπνευστικών παθολογιών του Κρετέιγ- ο εμπειρογνώμονας παίρνει το λόγο στα διάφορα διεθνή συνέδρια.
Όταν για παράδειγμα προσκαλείται τον Ιανουάριο του 1990 από το Βραζιλιάνικο Σύνδεσμο Αμιάντου, σπεύδει να καθησυχάσει: «εάν ο αμίαντος χρησιμοποιηθεί σωστά, είναι ακίνδυνος...». Το μήνυμα αποδεικνύεται ολέθριο για τη δημόσια υγεία και την εντιμότητα του καθηγητή, καθώς εκείνη την εποχή το Καναδικό Ινστιτούτο Αμιάντου συνεχίζει την εκστρατεία για την επανάληψη της χρησιμοποίησης του χρυσοτιλικού αμιάντου, μιας ποικιλίας αμιάντου η οποία παρουσιάζεται ψευδώς ως ακίνδυνη.
Ο καθηγητής Μπινιόν δεν είναι ο μόνος που έχει λερωμένη τη φωλιά του. Το ίδιο συμβαίνει και με τον καθηγητή Πατρίκ Μπροσάρ, πανεπιστημιακό στο πανεπιστήμιο Paris-XII, πνευμονολόγο, ειδικό των επαγγελματικών παθολογιών και ερευνητή στο Inserm. Προβάλλοντας όλους αυτούς τους τίτλους, κινητοποιείται για να μεταφέρει το μήνυμα ότι ο αμίαντος είναι ακίνδυνος, επισκεπτόμενος ακόμα και το μικρότερο κέντρο διαλογής των ταχυδρομείων που έχει μονωθεί με αμίαντο.
Αφού υποστήριξε το μύθο της «ελεγχόμενης χρήσης» του αμιάντου, ο οποίος δημιουργήθηκε από το CPA, (5) ξανασυναντά τον Ιούνιο του 1995 τον συνάδελφό του Μπινιόν για να συνυπογράψει μια επιστολή που απευθύνεται στον Πιέρ-Αντρέ Περισόλ, τον τότε υπουργό Κατοικίας: «Με κάθε αντικειμενικότητα, το CPA (...) έχει κάνει πολύ καλή δουλειά κατά τη διάρκεια των δεκατριών τελευταίων ετών». Αυτοί που ζητούν την απαγόρευση του αμιάντου «χρησιμοποιούν την κατάσταση για να σπείρουν ανησυχία στον πληθυσμό...».
Συμπέρασμα: «Δεδομένης της σημερινής συγκυρίας, δεν νομίζουμε ότι είναι σκόπιμο να λάβουμε βιαστικές αποφάσεις». Με άλλα λόγια, είναι επείγον να μην κάνουμε τίποτα... Την παραμονή της απαγόρευσης του αμιάντου από την κυβέρνηση, ο καθηγητής Μπινιόν θα επιχειρήσει μια ακροβατική μεταστροφή. «Θα έπρεπε να είχαμε αντιταχθεί συλλογικά στη δημιουργία του CPA». (6)
Παραπληροφόρηση
Έτσι χτίζονται οι καριέρες των κορυφαίων επιστημόνων της ιατρικής... Ο καθηγητής Μπινιόν είναι σήμερα συνταξιούχος. Όσον αφορά τον καθηγητή Μπροσάρ, διευθύνει τα εξωτερικά ιατρεία του τμήματος επαγγελματικής παθολογίας στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Μπορντό. Του ανατέθηκε επίσης η ιατρική παρακολούθηση των ατόμων που εκτέθηκαν στον αμίαντο στην περιφέρεια της Ακουιτανίας.
Στο βάθρο της ολυμπιάδας της παραπληροφόρησης υπάρχουν τρεις θέσεις, όπως συνηθίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει την τρίτη θέση στο βάθρο της ατίμωσης από τον καθηγητή Ετιέν Φουρνιέ. Ο Φουρνιέ, εκτός από πρόεδρος της Επιτροπής Επαγγελματικών Ασθενειών που δραστηριοποιείται στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου για την Πρόληψη των Επαγγελματικών Κινδύνων, συγκέντρωσε τα αξιώματα του διευθυντή του Κέντρου Δηλητηριάσεων Φερνάν Βιντάλ του Παρισιού, του καθηγητή κλινικής τοξικολογίας, του μέλους της Ιατρικής Ακαδημίας, και εργαζόταν επίσης ως ιατρός-σύμβουλος (ιδιαίτερα στην Air France). Κατά τη διάρκεια των μαύρων χρόνων του αμιάντου στη Γαλλία, το όνομά του έρχεται τακτικά στο φως της δημοσιότητας. Κάνει την εμφάνισή του το 1964 και αποδεικνύει το ταλέντο του το 1977, οργανώνοντας το συνέδριο «Αμίαντος και καρκινογενέσεις στον άνθρωπο». Ο στόχος του λόμπι των εργοδοτών που οργανώνει αυτό το συνέδριο είναι να κατορθώσουν να μεταπείσουν τον επιστημονικό και ιατρικό κόσμο.
Ο Ζαν Ρουζό, καθηγητής της ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου Lariboisiere-Saint Louis, δεν ξεγελάστηκε: «Ηλπιζα ότι επρόκειτο για ένα ανιδιοτελές επιστημονικό συνέδριο. Ομως, τώρα μόλις έμαθα ότι ο πραγματικός οργανωτής του συνεδρίου είναι ο σύνδεσμος των βιομηχάνων αμιάντου (...). Δεν μπορώ να δεχτώ το ενδεχόμενο να παραποιηθούν όσα θα πω και να χρησιμοποιηθούν από τους εργοδότες, γιατί το μόνο που ενδιαφέρει αυτούς τους ανθρώπους είναι να κατασκευάζουν και να πωλούν τα προϊόντα τους με το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος». (7)
Ωστόσο, ο Φουρνιέ δεν το βάζει κάτω: επωφελούμενος του διεθνούς συνεδρίου για τον αμίαντο, το 1982, προωθεί τη δημιουργία του CPA μαζί με τον Ντομινίκ Μουαγέν, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Έρευνας και Ασφάλειας (INRS). Με αυτό τον τρόπο, οι κορυφαίοι υπεύθυνοι του ιατρικού κόσμου και του κόσμου της πρόληψης εγκαινιάζουν μια περίοδο χειραγώγησης που θα διαρκέσει δεκαπέντε χρόνια...
Οι ασθένειες
Το CPA θα διαλυθεί αθόρυβα λίγο πριν από την απαγόρευση του αμιάντου. Ωστόσο, ο καθηγητής Φουρνιέ πρόλαβε να επιτύχει την υιοθέτηση από την Εθνική Ιατρική Ακαδημία μιας έκθεσης που δημοσιεύτηκε το 1996. Σε αυτήν περιλαμβάνονταν εκτιμήσεις για τη θνησιμότητα που οφείλεται στον αμίαντο, οι οποίες δεν είχαν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Υποστηριζόταν επίσης ότι μόνο η επαγγελματική έκθεση στον αμίαντο προκαλεί ασθένειες, ενώ επιχειρούνταν να υποτιμηθεί η σημασία του αμίαντου ως αιτίας του καρκίνου του πνεύμονα...
Τίποτα δεν λείπει από αυτή την έκθεση, η οποία θα αποτελέσει την αφορμή να μηνυθεί για διασπορά ψευδών ειδήσεων. Η μήνυση θα τεθεί στο αρχείο. Λίγο αργότερα, ο καθηγητής θα υποχρεωθεί να αποχωρήσει από την Επιτροπή Επαγγελματικών Ασθενειών.