Τον ονομάζουν νόμο του «καθαγιασμού». Σύμφωνα με το λεξικό, σημαίνει «τελετουργική κάθαρση». Κάτι, που σ’ αυτή τη χώρα, όπου ο καθολικισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιστορία της, έχει έντονη σχέση με τη μεταμέλεια και τη μετάνοια.
Ο νόμος, ψηφίστηκε τον Οκτώβριο του 2006 και ισχύει από τις 15 Μαρτίου, ζητάει από επτακόσιες χιλιάδες Πολωνούς να εξομολογηθούν εάν συνεργάστηκαν με τους κομμουνιστές την περίοδο 1945-1989. Οι υψηλόβαθμοι δημόσιοι υπάλληλοι, οι καθηγητές, οι δικηγόροι, οι διευθυντές σχολείων και οι δημοσιογράφοι που γεννήθηκαν πριν από τον Αύγουστο του 1972 έχουν περιθώριο μέχρι τις 15 Μαΐου να παραδεχτούν το κρίμα τους.
Όλοι πρέπει να συμπληρώσουν μία αίτηση και να απαντήσουν στην ερώτηση: «Είχατε συνεργαστεί μυστικά και συνειδητά με τις πρώην κομμουνιστικές υπηρεσίες ασφαλείας;» Κατόπιν πρέπει να την παραδώσουν στον προϊστάμενό τους, για να τις μεταφέρει στο Ινστιτούτο Μνήμης στη Βαρσοβία, το οποίο αφού ελέγξει τα αρχεία του, θα εκδώσει πιστοποιητικά «πολιτικής καθαρότητας».
Στην περίπτωση που αποδειχθεί η συνεργασία, ένας δημοσιογράφος, για παράδειγμα, που εργάζεται σε δημόσια υπηρεσία, θα απολυθεί αυτόματα. Όσοι από τους 700.000 αρνηθούν ν’ απαντήσουν, ή αποδειχθεί στο μέλλον ότι έκαναν ψεύτικη δήλωση, κινδυνεύουν να τιμωρηθούν με δεκαετή απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος.
Ο παρανοϊκός αυτός νόμος, που έχει προκαλέσει σκάνδαλο στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάνει τον αμερικανικό μακαρθισμό της δεκαετίας του ’50 να μοιάζει με ερασιτεχνικό αντικομμουνισμό. Πρόκειται για το κύριο εργαλείο ενός ξέφρενου κυνηγιού μαγισσών, το οποίο ξεκίνησαν οι αρχές, τον Οκτώβριο του 2005, με την άφιξη στην εξουσία του συντηρητικού προέδρου Λεχ Κατσίνσκι και του δίδυμου αδελφού του Γιαροσλάβ, στη θέση του πρωθυπουργού.
Πολυάριθμοι είναι οι Πολωνοί που θεωρούν ότι ο νόμος αντιβαίνει του συντάγματος, γιατί υποχρεώνει του πολίτες να «αποδείξουν ότι δεν έπραξαν αυτό που δεν έπραξαν». Είναι μάλιστα δυνατόν να ακυρωθεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο θα εκδώσει την απόφασή του στις αρχές Μαΐου.
Ο συνασπισμός της εθνικιστικής και καθολικής δεξιάς που κυβερνά την Πολωνία, ο οποίος αποτελείται από τρία κόμματα, «Νόμος και Δικαιοσύνη» (των αδελφών Κατσίνσκι), «Αυτοάμυνα» (των αγροτικών περιοχών) και «Ένωση Πολωνικών Οικογενειών», ασκεί μια ανησυχητική και ισχυρή πολιτική επιστροφής στην «ηθική τάξη».
Με αυτό το πνεύμα, ο Ρόμαν Γκιέτριχ, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, υπουργός Παιδείας και ηγέτης της Ένωσης Πολωνικών Οικογενειών, κατέθεσε πρόσφατα ένα προσχέδιο νόμου που καταφέρεται ενάντια στους ομοφυλόφιλους, προκαλώντας νέες διεθνείς αντιδράσεις και διαμαρτυρίες από τις οργανώσεις που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, που πιθανόν να είναι έτοιμο μέσα στον επόμενο μήνα, κάθε άτομο, το οποίο αποκαλύπτει την ομοφυλοφιλία του «ή κάθε άλλη παρέκκλιση σεξουαλικού χαρακτήρα (1)» σε σχολικό ή πανεπιστημιακό ίδρυμα, θα έχει ν’ αντιμετωπίσει πρόστιμο, απόλυση ή ποινή φυλάκισης.
Αντισημιτική υστερία
Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο πατέρας του εν λόγω υπουργού, ο ευρωβουλευτής της «Ενωσης Πολωνικών Οικογενειών», Μάτσιεκ Γκιέτριχ, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων όταν εξέδωσε -με έξοδα αλλά και με το λογότυπο του Ευρωκοινοβουλίου- ένα αντισημιτικό φυλλάδιο, μέσα στο οποίο ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «οι εβραίοι δημιουργούν μόνοι τα γκέτο τους» και ακόμη ότι «ο αντισημιτισμός δεν είναι ρατσισμός». (2)
Τέτοιου είδους αποφάσεις αντικομμουνιστικής κάθαρσης καθώς και προσπάθειες επιστροφής στην αυταρχική ηθική τάξη κρύβουν, τόσο στην Πολωνία, όσο και σε κάποιο βαθμό στην Ουκρανία, τη Λιθουανία και σε άλλες ανατολικές χώρες, ένα είδος νοσηρής νοσταλγίας της προπολεμικής περιόδου, όταν οι ρατσιστές καμάρωναν φανερά. Εξαιτίας του περιρρέοντος αναθεωρητισμού, κάποιοι δεν διστάζουν να δοξάσουν τη συνεργασία με το χιτλερικό Γ’ Ράιχ ενάντια στη Σοβιετική Ένωση, η οποία σήμερα έχει επίσημα αποκηρυχτεί.
Χωρίς αμφιβολία, υπ’ αυτό το πνεύμα η κυβέρνηση της Βαρσοβίας -όπως και τόσα μέσα ενημέρωσης- εκτιμώντας ότι η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν είναι παρά η παλιά ΕΣΣΔ μεταμφιεσμένη, δέχτηκε να εγκατασταθεί στο έδαφός της η αντιπυραυλική ασπίδα που σχεδίασε το Πεντάγωνο για να προστατέψει τις ΗΠΑ.
Και το έκανε χωρίς να καταδεχτεί να συμβουλευτεί τους εταίρους της στην Ε.Ε, .ούτε καν στο ΝΑΤΟ. Κάτι που δείχνει ότι στην πολιτική, η παράνοια δεν οδηγεί μόνο στην πνευματική ατροφία αλλά και σε ένα είδος προδοσίας.
«Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»