Η πολιτική διαφθορά συχνά κινείται ανενόχλητη στις παρυφές της νομιμότητας, απολαμβάνοντας παραδειγματική ατιμωρησία. Την ώρα, λοιπόν, που το ζήτημα της «επιστροφής στο κράτος» τίθεται σχεδόν παντού, πώς είναι δυνατόν να μην αναρωτιέται κανείς ποια είναι τα συμφέροντα που εξυπηρετεί;
Ακριβώς πριν από έναν χρόνο, τον Ιανουάριο του 2008, ο τέως πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, προσελήφθη από την αμερικανική τράπεζα J. Ρ. Morgan Chase ως παρτ-τάιμ σύμβουλος. Ο μισθός του, όμως, ήταν κανονικότατος: ένα εκατομμύριο λίρες στερλίνες το χρόνο (1,06 εκατ. ευρώ).
Φαντάζεται κανείς ότι η J. Ρ. Morgan θα του είχε προσφέρει τέτοια αργομισθία, εάν ο Μπλερ, την εποχή που κατοικούσε στον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, είχε πάρει μέτρα που θα έφερναν τις τράπεζες σε δύσκολη θέση, για παράδειγμα για την αποτροπή της χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης;
Είναι επίσης εντελώς τυχαίο που τον Μάρτιο του 2006, ο Γκέρχαρντ Σρέντερ έγινε -έναντι 250.000 ευρώ ετησίως- σύμβουλος μιας εταιρείας αγωγών, θυγατρικής της Gazprom, της οποίας τη δημιουργία είχε στηρίξει όταν ήταν καγκελάριος; Ένας από τους συντρόφους του είχε σχολιάσει τότε με πικρία: «Είναι αδύνατον να μην θεωρώ ντροπή ένας πολιτικός άνδρας να είναι τόσο παραδόπιστος».
Έτσι, έφτασε και η σειρά του Τζορτζ Μπους να προετοιμάσει τη μετά τον Λευκό Οίκο καριέρα του. Μας έδωσε, μάλιστα, και μια πρόγευση για το τι πρόκειται να γίνει στο άμεσο μέλλον: «Θα κάνω κάποιες ομιλίες, μόνο και μόνο για να γεμίσω το "σεντούκι" μου! Δεν ξέρω πόσα παίρνει ο πατέρας μου -κάπου 50 με 70 χιλιάδες δολάρια [ανά ομιλία]- αλλά και ο Μπιλ Κλίντον κερδίζει επίσης πολλά». (1)
Αληθές, το παραπάνω σε σημείο που ο πρώην δημοκρατικός πρόεδρος θα υποβάλει στην Επιτροπή Δεοντολογίας του υπουργείου Εξωτερικών μια λίστα με τα ονόματα εκείνων που πληρώνουν τις ομιλίες του, προκειμένου κανείς να μην μπορεί να υποψιαστεί ότι η γυναίκα του, η οποία θα ηγείται της εξωτερικής πολιτικής της χώρας βοηθάει στον παράνομο πλουτισμό των πελατών του συζύγου της...
Τον περασμένο Ιούλιο, το «Le Point», ένα περιοδικό που δεν θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει εχθρικό προς τον Νικολά Σαρκοζί, έδωσε στη δημοσιότητα κάποιες χαρακτηριστικές δηλώσεις του.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέλυσε λεπτομερώς τα σχέδιά του για το προσωπικό μέλλον του: «Το 2012 θα είμαι 57 ετών και δεν πρόκειται να είμαι υποψήφιος. Και όταν βλέπω τα δισεκατομμύρια που κερδίζει ο Κλίντον, σκέφτομαι ότι εγώ θα κερδίζω περισσότερα. Πέντε χρόνια πρόεδρος, και μετά θα πάω για τα φράγκα όπως ο Κλίντον. Εκατόν πενήντα χιλιάδες ευρώ η ομιλία!». (2) Από το βήμα του προέδρου, στο βήμα του ομιλητή.
Και υπουργός αρκεί
Πώληση συμβουλών, κεφαλαιοποίηση ομιλιών; Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί κανείς να γίνει αφεντικό μιας πολύ μεγάλης επιχείρησης.
Το να έχεις διατελέσει υπουργός Οικονομικών δεν είναι ο χειρότερος τρόπος για να καταφέρεις - να βυζαίνεις κατόπιν το στήθος της «μαμάς πολιτείας», όταν αυτή μοιράζει αφειδώς το δημόσιο χρήμα σε πτωχευμένες ιδιωτικές τράπεζες.
Οικονομικός σύμβουλος με επιρροή στον Μπαράκ Ομπάμα, ο Ρόμπερτ Ρούμπιν το γνωρίζει πολύ καλά: Πέρασε με ευκολία από την προεδρία της Goldman Sachs στο υπουργείο Οικονομικών και έπειτα στη διεύθυνση του χρηματοπιστωτικού κολοσσού Citigroup.
Υπουργός Οικονομίας, Οικονομικών και Βιομηχανίας από το 2005 ώς το 2007, ο Τιερί Μπρετόν έβαλε τα δυνατά του ώστε η φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων να γίνει πιο «γοητευτική». Θα εκτιμήσει και ο ίδιος τα πλεονεκτήματα της πολιτικής του, όντας πρόεδρος της εταιρείας υπηρεσιών πληροφορικής Atos -αφού πρώτα πέρασε έναν χρόνο στην τράπεζα Ρόθτσαϊλντ, όπου συναντήθηκε με τον Σρέντερ...
Θα λαμβάνει, όπως ομολόγησε, «ετήσιο σταθερό μισθό 1,2 εκατ. ευρώ, καθώς και ένα μεταβαλλόμενο πριμ που θα μπορεί να φτάνει μέχρι και το 120% του σταθερού μισθού του, ανάλογα με τους στόχους, με πλαφόν στο 100%. Σε αυτά προστίθενται 233.000 μετοχές στο τέλος του ’09, του ’10 και του ’11».
Ο Μπρετόν ξεκαθαρίζει πάντως: «Δεν ζήτησα επίχρυσο αλεξίπτωτο σε περίπτωση λύσης άλλωστε του συμβολαίου μου». (3) Η κρίση επιβάλλει θυσίες σε όλους.
Όταν η εξουσία αποτελεί είτε απαραίτητο πέρασμα για επικερδή καριέρα στις επιχειρήσεις είτε καταφύγιο για επιχειρηματίες που ψάχνουν δεύτερη ευκαιρία, είναι άραγε λογικό να περιμένουμε ότι τα πιο ισχυρά συμφέροντα θα πάρουν το μερίδιο που τους αναλογεί στη διαχείριση της κρίσης;
Για την οποία, μάλιστα, είναι αυτά που κατεξοχήν ευθύνονται.
